مقررات رانندگی / بخش اول ـ مسیر و جهت عبور
ماده ۱۱۸
رانندگان کلیه وسایل نقلیه موظفند از خط عبور یا مسیر عبوری سمت راست راه حرکت نمایند، مگر در موارد زیر:
الف ـ هنگام سبقت گرفتن از وسیله نقلیه جلو
ب ـ هنگامی که سمت راست راه به هر علتی بسته شده و امکان عبور نباشد.
پ ـ هنگام گردش به چپ
ماده ۱۱۹
در راههایی که خط کشی شده، وسایل نقلیه باید در مسیر بین خطوط حرکت کنند و از آن خارج نشوند و در صورت نیاز به خروج و تغییر خط حرکت، احتیاط کامل را نموده و ابتدا با استفاده از چراغ راهنما و یا با دادن علامت، رانندگان وسایل نقلیه دیگر را از قصد خود آگاه سازند و سپس با رعایت حق تقدم عبور وسایل نقلیهای که در خطوط کناری در حرکت هستند وارد خطهای عبور دیگر شوند. در راههایی که خط کشی ندارند هرگونه تغییر مسیر حرکت به چپ و راست ممنوع است، مگر با رعایت احتیاط و دادن علامت و رعایت حق تقدم عبور وسایل نقلیه هم مسیر و مجاور. همچنین انحراف و تجاوز وسایل نقلیه به مسیر مقابل (مخالف) ممنوع است مگر در موارد سبقت مجاز و با رعایت ضوابط سبقت.
ماده ۱۲۰
رانندگی در بخش وسط راههایی که به وسیله خط کشی یا علایم دیگر به سه بخش تقسیم شدهاند، به جز برای سبقت گرفتن یا گردش به چپ، بر حسب مورد با رعایت علایم و مقررات مربوط، ممنوع است.
ماده ۱۲۱
در راههایی که به وسیله علایم، مانند خط کشیهای یک خط ممتد و یا دو خط ممتد و یا موانع فیزیکی به دو بخش تقسیم شدهاند، رانندگان موظفند از بخش راست راه حرکت کنند و حق ندارند از روی آنها بگذرند. در برخی از بخشهای راه که یک خط از دو خط ممتد به خط بریده تبدیل شده است، رانندگانی که در سمت خط بریده در حرکتند مجاز به سبقت گرفتن و یا گردش به چپ، بر حسب مورد و با توجه به طول خط بریده و با رعایت مقررات بخشهای سبقت و گردش، میباشند.
ماده ۱۲۲
در راههای یک طرفه رانندگان وسیله نقلیه باید در جهت و مسیر مجاز عبور کنند و حرکت برخلاف مسیر تعیین شده به هر شکل ممنوع است.
ماده ۱۲۳
در میدانهایی که به وسیله علایم، مانند خطکشی و یا موانع فیزیکی مشخص شدهاند رانندگان وسایل نقلیه موظفند از سمت راست آنها گردش نمایند و حرکت درخلا ف جهت تعیین شده ممنوع است مگر آنکه به وسیله علایم دیگر، عبور از سمت چپ مجاز اعلام شود.
ماده ۱۲۴
در راههایی که عبور وسایل نقلیه کندرو مجاز اعلام گردیده اند، رانندگان این گونه وسایل نقلیه در هر حال مکلفند از اولین خط عبور سمت راست یا محلهایی که برای عبور آنها تعیین شده حرکت نمایند.
ماده ۱۲۵
هنگامی که وسیله نقلیهای از روبروی وسیله نقلیه دیگری در جهت مخالف حرکت میکند، راننده هر یک از آنها بایستی تا حد امکان در طرف راست خود حرکت نماید و در صورت لزوم به حاشیه بخش سواره رو در جهت حرکت خود نزدیک شود.
اگر در انجام این عمل مانع وجود داشته باشد و یا وسیله نقلیه دیگری مانع حرکت او شود، باید از سرعت خود کاسته و در صورت لزوم توقف نماید تا به وسایل نقلیه جهت مقابل اجازه عبور دهد.
بخش دوم ـ سرعت
ماده ۱۲۶
در راهها و مناطقی که میزان سرعت رانندگی به وسیله تابلو یا علایم دیگر راهنمایی و رانندگی معین نگردیده است، سرعت مجاز برای رانندگان وسایل نقلیه به قرار زیر میباشد:
اول ـ در شهرها و مناطق مسکونی
الف ـ معابر شریانی درجه یک
۱ ـ آزادراهها حداقل ۷۰ و حداکثر ۱۲۵ کیلومتر در ساعت
۲ ـ بزرگراهها حداکثر ۱۰۰ کیلومتر در ساعت
ب ـ معابر شریانی درجه دو
۱ ـ خیابانهای شریانی اصلی حداکثر ۶۰ کیلومتر در ساعت
۲ ـ خیابانهای شریانی فرعی حداکثر ۵۰ کیلومتر در ساعت
پ ـ معابر محلی ـ در این معابر و میدانها حداکثر ۳۰ کیلومتر در ساعت
دوم ـ در راههای بیرون شهر و مناطق غیرمسکونی
الف ـ آزادراهها ـ حداقل ۷۰ و حداکثر ۱۲۵ کیلومتر در ساعت.
ب ـ بزرگراهها ـ حداکثر ۱۱۵ کیلومتر در ساعت.
پ ـ جادهها ـ روزها حداکثر ۱۰۰ و شبها حداکثر ۹۰ کیلومتر در ساعت.
تبصره ۱ ـ تردد اتوبوس، مینی بوس، و انواع بارکشها به استثنای وانتها در خط سوم (سرعت) آزادراههای شهری و بین شهری ممنوع است.
تبصره ۲ ـ حداکثر سرعت مجاز برای وسایل نقلیه موتوری در هر یک از خطهای عبوری آزادراهها با توجه به شرایط محل به وسیله علایم تعیین میگردد.
تبصره ۳ ـ تغییرات بعدی در میزان سرعتهای قید شده در راههای بیرون شهر و مناطق غیرمسکونی از سوی وزارت راه و ترابری تعیین و اعلام میگردد.
ماده ۱۲7
لاوه بر آزادراهها در محلهایی که بر حسب ضرورت با نصب تابلو یا علا یم دیگر حداقل سرعت نیز معین گردیده است، رانندگی با سرعت کمتر از حداقل، مجاز نخواهد بود.
ماده ۱۲۸
رانندگان حق ندارند در راهها آن قدر با سرعت کم حرکت نمایند که باعث کندی عبور و مرور یا نابسامانی آن بشوند، مگر آنکه برای پرهیز از خطر و تصادف ضروری باشد.
ماده ۱۲۹
رانندگان وسایل نقلیه موظفند در تقاطعهایی که چراغ راهنمایی و رانندگی یا مأمور راهنمایی و رانندگی یا تابلوی ایست وجود ندارد، در سر پیچها، جادههای تنگ و تپهها و به طور کلی در محلهایی که موانعی در مسیر حرکت آنان وجود داشته باشد و همچنین هنگام بارندگی یا مه یا کولاک و مانند آنها از سرعت وسیله نقلیه تا حدی که بر حسب مورد برای پرهیز از خطر یا تصادف ضرورت دارد، بکاهند و با سرعت مطمئن حرکت نمایند.
تبصره الحاقی – رانندگان موظفند در صورت نزدیک شدن به افراد استفادهکننده از صندلی چرخدار (ویلچر) یا عصای سفید از سرعت خود بکاهند و با سرعت مطمئن حرکت کنند.
ماده ۱۳۰
رانندگان وسایل نقلیه هنگام عبور از معابر و گذرگاههای تنگ یا پرجمعیت و یا هنگامی که بیشتر از ۵۰ متر مقابل آنها دیده نمیشود، مکلفند آهسته و با سرعت مطمئن حرکت کنند و در صورت احتمال وقوع حادثه یا اخلال در نظم و مزاحمت برای پیادگان، بر حسب مورد، حرکت وسیله نقلیه را کند یا آن را متوقف سازند.
تبصره الحاقی – رانندگان موظفند در صورت نزدیک شدن به فرد استفادهکننده از عصای سفید که عصای خود را به علامت ایست به صورت افقی به رانندگان نشان میدهد، توقف نموده و پس از عبور آن فرد، به حرکت خود ادامه دهند.
ماده ۱۳۱
رانندگی با انواع دوچرخههای موتوردار در شب با سرعتی بیش از ۴۰ کیلومتر در ساعت مجاز نیست، مگر این که نور چراغ جلوی آنها برای تشخیص اشیا و انسان از فاصله ۱۰۰ متری کافی باشد که در این صورت هم نمیتوانند از حداکثر سرعت مقرر تجاوز نمایند.
بخش سوم ـ سبقت
ماده ۱۳۲
رانندگانی که قصد سبقت گرفتن از وسایل نقلیهای را که در جهت آنان حرکت مینمایند دارند، در محلهای مجاز و در صورت لزوم پس از روشن کردن چراغ راهنما و یا با دادن علامت لازم تنها از سمت چپ آنها سبقت گیرند و پس از سبقت و طی مسافت کافی، بار دیگر با روشن کردن چراغ راهنما و یا با دادن علامت به طرف راست راه متوجه و در مسیر قبلی خود قرار گیرند به نحوی که راه وسیله نقلیهای که از آن سبقت گرفته شده بسته نشود یا موجب تصادف نشود. با وجود این سبقت گرفتن از طرف راست وسیله نقلیهای که در حال گردش به چپ میباشد مجاز خواهد بود.
ماده ۱۳۳
مسیری که راننده میخواهد برای سبقت گرفتن وارد آن شود باید تا فاصله دور و مطمئنی از طرف مقابل خالی از هرگونه وسیله نقلیه بوده و تفاوت سرعت بین وسیله نقلیه او و وسیله نقلیه جلویی برای سبقت کافی باشد تا به این ترتیب موجب به خطر انداختن خود و ترافیک سمت مقابل نشده باشد.
ماده ۱۳۴
رانندگان وسایل نقلیهای که از آنها سبقت گرفته میشود باید راه را برای وسیله نقلیهای که در حال سبقت گرفتن است باز کنند و بر سرعت خود نیفزایند.
ماده ۱۳۵
سبقت گرفتن در موارد زیر ممنوع است:
الف ـ در سرپیچهای تند و سربالایی که میدان دید راننده کم است.
ب ـ از ۵۰ متر مانده به پیچها تا ۵۰ متر پس از آن یا در تقاطع راهها یا در تقاطع راه آهن، مگر آنکه به وسیله علایم، سبقت مجاز شناخته شده باشد.
پ ـ هنگامی که روشنایی و میدان دید به هر علت کافی نباشد.
ت ـ سبقت از وسیله نقلیهای که خود در حال سبقت گرفتن است، مگر در راهی که به دلیل وجود سه خط عبور یا بیشتر، این عمل مجاز باشد.
ث ـ برای اتوبوسها و کامیونها در معابر شهری.
ج ـ از ۱۰۰ متر مانده به ورودی تونلها و پلها تا انتهای آنها، مگر آنکه به وسیله علایم، سبقت مجاز شناخته شده باشد.
چ ـ در نقاطی که با نصب علایم ویژه سبقت گرفتن ممنوع اعلام شده باشد.
ح ـ هنگامی که وسیله نقلیهای در فاصلهای نزدیک و غیرایمن از روبرو در حال حرکت میباشد.
بخش چهارم ـ حق تقدم عبور
ماده ۱۳۶
رعایت مقررات مربوط به حق تقدم عبور برای همه اجباری است، مگر در مواردی که به موجب مقررات خاص یا علایم ویژه راهنمایی و رانندگی خلاف این حکم داده شده باشد.
ماده ۱۳۷
حق تقدم عبور وسایل نقلیه در تقاطعها و میدانهایی که هیچگونه علامت و چراغ راهنمایی و رانندگی وجود نداشته باشد، به ترتیب زیر است:
الف ـ در تقاطع هم عرض اگر دو وسیله نقلیهای که روبروی یکدیگر در حرکتند بخواهند با هم وارد خیابان مجاور واحدی شوند، حق تقدم عبور با وسیلهای است که به سمت راست گردش میکند.
ب ـ هرگاه دو یا چند وسیله نقلیه از دو یا چند راه مختلف به تقاطع هم عرض برسند، حق تقدم عبور با وسیله نقلیهای است که در طرف راست وسیله نقلیه دیگر قرار دارد.
پ ـ هنگام ورود به میدانها حق تقدم عبور با وسایل نقلیهای است که در درون میدان در حال حرکت هستند.
ت ـ در سه راهها حق تقدم عبور با وسیله نقلیهای است که به طور مستقیم و در سمت و مسیر مجاز حرکت میکند حتی اگر عرض خیابانی که مسیر آن است از عرض راه تلا قی کننده کمتر باشد.
ماده ۱۳۸
در برخورد راه اصلی با راه فرعی حق تقدم با وسیلهای است که از راه اصلی عبور میکند.
رانندگانی که از راه فرعی وارد راه اصلی میشوند، باید پیش از ورود به راه اصلی، در صورت لزوم توقف نموده و پس از رعایت حق تقدم عبور وسایل نقلیهای که در مسیر مجاز خود در راه اصلی و با سرعت مجاز عبور میکنند، وارد این راه بشوند.
ماده ۱۳۹
رعایت مقررات ماده (۱۳۸) برای وسیله نقلیهای که از راه خصوصی یا شانه راه یا گاراژ یا کوچه یا تعمیرگاه و مانند آنها به معابر عمومی وارد میشود نیز لازم است.
ماده ۱۴۰
وسیله نقلیهای که در مسیر مجاز در حال حرکت است بر وسایل نقلیه متوقفی که در حال شروع حرکت به جلو یا عقب، گردش و یا دور زدن هستند حق تقدم عبور دارد.
ماده ۱۴۱
در گذرگاه پیاده که چراغ راهنمایی و رانندگی نداشته باشد، حق تقدم عبور با پیادگان است.
ماده ۱۴۲
در خیابان یا در تقاطعی که وسایل نقلیه روبروی یکدیگر حرکت میکنند، هرگاه وسیلهای بخواهد گردش به چپ کند حق تقدم با وسیله نقلیهای است که مستقیم و در مسیر مجاز عبور مینماید.
در محل توقف (پارک) کنار خیابان حق تقدم با وسیلهای است که ضمن حرکت به عقب مشغول توقف یا پارک کردن است.
ماده ۱۴۳
در راههایی که مسیر حرکت وسایل نقلیه به علت وجود موانع ثابت اعم از وسایل نقلیه پارک شده، مصالح ساختمانی، اشیا، عملیات عمرانی، حفاری و خرابی راه بسته و یا برای عبور از مسیر مجاز کافی نباشد، حق تقدم عبور با وسایل نقلیهای است که مسیر عبور آنها باز یا سهم عبور بیشتری را دارا میباشد.
ماده ۱۴۴
در راههای کوهستانی و یا راههای شیب دار با ویژگیهای مشابه راههای کوهستانی که در آنها عبور از کنار وسایل نقلیه طرف مقابل غیرممکن و یا مشکل میباشد، رانندهای که در جهت سرازیری در حرکت است باید به کنار راه رفته و به رانندهای که در جهت سربالایی در حرکت است تقدم عبور بدهد.
تبصره ـ در راههای مسطح که دو طرف راه منتهی به کوه و پرتگاه میباشد حق تقدم عبور با وسایل نقلیهای است که در طرف پرتگاه قرار دارند.
ماده ۱۴5
ر راههای مندرج در ماده (۱۴۴) که در کنار آن جای توقف (پارک) یا شانه کافی وجود دارد به نحوی که راننده میتواند با استفاده از آن به کنار برود و با استفاده از آن از عقب رفتن یکی از وسایل نقلیه جلوگیری کند، راننده واقع در جهت سربالایی باید با استفاده از آن به راننده واقع در جهت سرازیری اجازه عبور دهد. چنانچه یکی از دو وسیلهای که میخواهند از کنار یکدیگر عبور کنند به منظور امکان عبور، مجبور به عقب رفتن بشود، این عمل را باید وسیلهای که در جهت سرازیری قرار دارد انجام دهد، مگر آنکه به طور آشکار انجام آن از سوی راننده واقع در جهت سربالایی آسانتر باشد.
بخش پنجم ـ استفاده از چراغها
ماده ۱۴۶
راننده وسیله نقلیهای که شب در حرکت است و همچنین در هر محل یا زمان دیگری که به علت نبودن نور کافی ناشی از ابری بودن هوا، وجود مه، باران، برف، عبور از تونل و مانند آنها دید کافی وجود ندارد، باید چراغهای وسایل نقلیه را به ترتیب مقرر در مواد بعدی روشن نماید.
ماده ۱۴۷
در خیابانها و جادههایی که نور کافی وجود دارد باید تنها از چراغهای جانبی جلو و عقب و در صورت خرابی ناگهانی چراغهای جانبی جلو از چراغ عبور (نور پایین) استفاده شود.
ماده ۱۴۸
هنگامی که چراغها باید روشن باشند، اگر چند وسیله نقلیه متصل به هم حرکت کنند، روشن کردن چراغهایی که با توجه به محل نصبشان پوشیده میشوند ضرورت ندارد ولی در هر حال چراغهای جلوی وسیله اولی و چراغهای عقب وسیله آخری باید روشن باشند.
ماده ۱۴۹
رانندگان وسایل نقلیه موتوری موظفند که در جادهها از چراغ رانندگی (نور بالا) استفاده کنند تا بتوانند کلیه اشیا و اشخاص را در فاصله دور ببینند، مگر در موارد زیر که باید از چراغ عبور (نور پایین) استفاده نمایند:
الف ـ هنگام روبرو شدن با وسیله نقلیهای که از جهت مخالف حرکت میکند. در این صورت راننده باید از فاصله حداقل ۱۵۰ متری از چراغ عبور (نور پایین) استفاده نماید تا راننده طرف مقابل بتواند به راحتی و بدون خطر به راه خود ادامه دهد. در عین حال برای جلوگیری از تابش خیره کننده نور به چشم رانندگان دیگر، میتوان بر حسب مورد از چراغهای کوچک یا چراغهای مه شکن استفاده نمود.
ب ـ هنگامی که وسیله نقلیه از فاصله نزدیک عقب وسیله نقلیه دیگری که درحال حرکت است عبور میکند، مگر وقتی که درحال سبقت گرفتن باشد.
ماده ۱۵۰
چراغهای جلو وسایل نقلیهای که در شانه راهها (به استثنای آزاد راهها و بزرگراهها) توقف مینمایند با دیدن حرکت وسایل نقلیهای که از مقابل در حرکتند باید خاموش شود و برای تشخیص وجود و ابعاد وسیله نقلیه، چراغکوچک و جانبی را روشن نمایند.
ماده ۱۵۱
استفاده از چراغهای چشمک زن و رنگارنگ در وسایل نقلیه ممنوع است، مگر در مواردی که به موجب این آییننامه مجاز باشد.
بخش ششم ـ گردش
ماده ۱۵۲
قواعد گردش در تقاطعها به شرح زیر است:
الف ـ برای گردش به راست باید با توجه به سرعت و جهت و موقعیت وسایل نقلیهای که در جلو و عقب حرکت میکنند با فاصله کافی و مناسب و با استفاده از چراغ راهنما و یا با دادن علامت، وارد خط عبور سمت راست شده و به طور کامل از کنار تقاطع بگذرند.
ب ـ برای گردش به چپ باید با توجه به سرعت و جهت و موقعیت وسایل نقلیهای که در جلو و عقب حرکت میکنند از فاصله کافی و مناسب چراغ راهنما استفاده نموده و یا با دادن علامت وارد مسیر مجاز سمت چپ شده به طوری که پس از ورود به تقاطع، وسیله نقلیه درحدود مرکز تقاطع قرار گیرد و سپس با رعایت حق تقدم عبور وسایل نقلیهای که مستقیم و در مسیر و محل مجاز در حرکتند با حداقل سرعت به چپ گردش نماید به نحوی که پس از ورود به خیابان مورد نظر در مجاورت محور وسط آن خیابان قرار گیرد.
پ ـ برای گردش به چپ در راههای بیرون شهر که منحصر به دو خط عبور رفت و برگشت بوده و مانع فیزیکی وسط جاده وجود نداشته باشد، رانندگان وسایل نقلیه موظفند وسیله نقلیه را در شانه راه و در صورت نبودن آن، در منتهی الیه سمت راست راه متوقف نموده و سپس با توجه به سرعت و جهت و موقعیت وسایل نقلیهای که به طور مستقیم درحال حرکت میباشند و با استفاده از چراغ راهنما و یا با دادن علامت اقدام به گردش نمایند.
ماده ۱۵۳
در راههای یک طرفه برای گردش به چپ، رانندگان موظفند وسیله نقلیه را به منتهی الیه طرف چپ خیابان هدایت و سپس به چپ گردش کنند.
ماده ۱۵۴
دور زدن در فاصله ۱۵۰ متری پیچها و سربالاییها و تونلها که میدان دید کافی نیست و همچنین از روی خط پر یا ممتد (یک خطه ممتد یا دو خطه ممتد) ممنوع است.
ماده ۱۵۵
به عقب راندن وسیله نقلیه در آزادراهها و بزرگراهها و ورودی و خروجی آنها ممنوع میباشد. در راههای دیگر به هنگام ضرورت، با احتیاط کامل برای پرهیز از وقوع هرگونه حادثه و بسته شدن راه عبور وسایل دیگر، مجاز است.
ماده ۱۵۶
در تقاطعهایی که با ترسیم جهت نما بر سطح آنها مسیر حرکت مشخص شده، رانندگان موظفند تنها در همان جهت ترسیم شده بر سطح تقاطع به حرکت خود ادامه دهند. در معابری که با ترسیم جهت نما بر سطح آن مسیر حرکت مشخص شده، رانندگان تا حد امکان مسیر مشخص شده بر سطح معبر را دنبال میکنند، مگر اینکه قصد تغییر خط یا توقف یا گردش داشته باشند که در این صورت با رعایت کامل مقررات، از مسیر مشخص شده خارج میشوند.
بخش هفتم ـ توقف
ماده ۱۵۷
رانندگان تاکسیهای خطی و بیسیم دار هنگامی که مسافر ندارند باید در ایستگاههای تعیین شده توقف کنند.
ماده ۱۵۸
کلیه رانندگان وسایل نقلیه برای سوار و پیاده کردن مسافران و یا سرنشینان خود باید تنها در محلهای مجاز و یا در منتهی الیه سمت راست سواره رو توقف نمایند.
تبصره ـ سوار و یا پیاده کردن مسافران وسایل نقلیه عمومی بین شهری در صورت وجود پایانه مسافربری در شهر، تنها در پایانه یاد شده مجاز است.
ماده ۱۵۹
هرگونه توقف کوتاه یا طولانی وسایل نقلیه در خطهای عبور یا مسیر وسایل نقلیه و پیادگان و همچنین توقف وسایل نقلیه در حاشیه راهها برای عرضه و خرید و فروش کالاکه موجب تجمع اشخاص و یا وسایل نقلیه در محل یا انحراف دید و یا کاهش توجه رانندگان از رانندگی و احتمال وقوع تصادف گردد ممنوع است. رانندگان وسایل نقلیه در صورت توقف اضطراری که امکان انتقال وسیله نقلیه به بیرون خط و یا مسیر عبوری وجود نداشته باشد، موظفند با نصب علایم، از فاصله ۷۰ متری رانندگان وسایل نقلیه دیگر و پیادگان را آگاه نمایند.
ماده ۱۶۰
هیچ رانندهای مجاز نیست وسیله نقلیهای را که موتور آن روشن است حتی در محل مجاز متوقف سازد و خود از آن پیاده و دور گردد. در معابر شیب دار پس از توقف، رانندگان باید چرخهای جلو وسیله نقلیه را به سمت کناره راه بپیچانند و سپس با رعایت دیگر نکات ایمنی، موتور را خاموش و پیاده شوند، مگر در راههایی که کناره آنها منتهی به پرتگاه باشد.
ماده ۱۶۱
رانندگان وسایل نقلیه در موارد زیر موظفند به ترتیبی که مقرر میشود توقف نمایند:
الف ـ هنگام برخورد با وسایل نقلیه امدادی که دستگاههای آگاه سازی شنیداری یا دیداری خود را به کار انداخته باشند تا حد امکان وسیله نقلیه را در مسیر مجاز خود به سمت راست راه هدایت و راه را برای آنها باز کنند و در صورت لزوم تا گذشتن وسایل نقلیه امدادی متوقف شوند.
ب ـ پیش از ورود به تقاطعی که علایم یا مأمور راهنمایی و رانندگی ندارند، باید بایستند و سپس با احتیاط کامل از تقاطع بگذرند.
پ ـ پیش از رسیدن به گذرگاه پیاده و در صورت حضور یا عبور اشخاص باید وسیله نقلیه خود را متوقف سازند و همچنین با دادن علامت رانندگان پشت سر را نیز به توقف دعوت نمایند تا پیادگان با آرامش عبور کنند.
ت ـ هنگام برخورد با اتومبیلهای مدارس که برای سوار و پیاده کردن دانش آموزان درحال توقف میباشند، توقف نمایند تا دانش آموزان با ایمنی کامل از عرض راه عبور کنند.
ث ـ در تقاطعهای همسطح راه آهن و یا راه آهن شهری، هنگامی که علایم الکتریکی یا مکانیکی یا پرچم قرمز یا سوت قطار نزدیک شدن آن را اعلام میدارد یا دروازه عبور بسته شده یا درحال باز و بسته شدن است و یا مسیر عبوری از روی ریل متراکم باشد، باید لااقل در پنج متری علامت یا دروازه توقف کامل کنند تا قطار بگذرد و تقاطع برای عبور آزاد گردد.
تبصره ۱ ـ حرکت در پوشش وسایل نقلیه امدادی برای وسایل نقلیه دیگر ممنوع است.
تبصره ۲ ـ در معابر متقاطع با راه آهن، حسب مورد، شهرداریها یا وزارت راه و ترابری موظف به ایجاد گذرگاه غیرهمسطح میباشند.
ماده ۱۶۲
رانندگان وسایل نقلیه موتوری به ویژه اتومبیلهای مدارس و وسایل نقلیه که حامل مواد خطرناک میباشند، در محل تقاطع راه آهن هر چند علامتی وجود نداشته باشد باید به طور کامل توقف کنند و پس از اطمینان از بی خطر بودن معبر، از تقاطع بگذرند. در هر حال هنگام عبور از روی ریلها، مجاز به تعویض دنده نمیباشند.
ماده ۱۶۳
ایستادن یا توقف وسایل نقلیه در محلهای زیر ممنوع است:
الف ـ پیاده رو و گذرگاه پیاده.
ب ـ مقابل ورودی خیابانها و جادهها و کوچهها یا ورودی و خروجی اتومبیل روی ساختمانها.
پ ـ داخل تقاطع.
ت ـ در فاصله ۱۵ متری میدان یا تقاطع یا سه راهها یا تقاطع راه آهن.
ث ـ در فاصله ۱۵ متری شیرهای آب آتش نشانی و شیرهای آب نصب شده در راهها.
ج ـ در فاصله ۱۵ متری اطراف چراغهای راهنمایی و رانندگی و یا محلهایی که توقف وسایل نقلیه مانع دید علایم راهنمایی و رانندگی بشود.
چ ـ از ابتدا تا انتهای پیچها.
ح ـ در فاصله ۱۵ متری ورودی و یا خروجی مراکز آتش نشانی، پلیس و بیمارستانها و فوریتهای پزشکی.
خ ـ کنار وسایل نقلیهای که خود متوقف میباشند (توقف دوبله).
د ـ روی پلها و درون تونلها و معابر در ارتفاع.
ذ ـ در خیابانهایی که پیاده رو آن قابل عبور نبوده و پیادگان مجبورند از بخشی از سواره رو عبور کنند.
ر ـ در ایستگاههای وسایل نقلیه همگانی و حریم آنها که با علایم راهنمایی و رانندگی مشخص است.
ز ـ در محلهایی که علایم راهنمایی و رانندگی مانند تابلوهای توقف ممنوع و یا ایستادن ممنوع و یا خطکشیهای شطرنجی در سطح تقاطع و یا معابر نیز دلالت بر ممنوعیت توقف نماید.
ژ ـ در هر نقطه از معابر درحال تعمیر، شستشو و تعویض روغن و نیز در طول مسیرهای ویژه اتوبوس و دوچرخه و همچنین در طول مسیر و خطهای عبور آزادراهها.
س ـ در جاهایی که دستگاه توقف سنج (پارکومتر) نصب شده و یا توقف با کارت پارک یا انواع دیگر تجهیزات توقف سنج با علایم مشخص کننده، مجاز میباشد، به علت پرداخت نکردن هزینه توقف و یا نداشتن کارت پارک مجاز و یا پایان زمان توقف.
ش ـ در محل توقف اختصاصی معلولین و جانبازان.(الحاقی)
تبصره ـ مراجع مسؤول موظفند هنگام استفاده از پارکومتر، کارت پارک و مشابه آنها و همچنین در محلهایی که تابلوهای ایستادن ممنوع، توقف ممنوع و حمل با جرثقیل و مانند آن نصب مینمایند، به وسیله تابلو مستطیل شکلی در زیر تابلوهای یاد شده زمانهای ممنوعیت توقف و حمل با جرثقیل را اعلان کنند.
بخش هشتم ـ مقررات اختصاصی موتورسیکلت و دوچرخه
ماده ۱۶۴
رانندگان و سرنشینان هر نوع موتورسیکلت و دوچرخه موتوردار باید به کلاه ایمنی مجهز باشند و در طول حرکت از آن استفاده نمایند.
ماده ۱۶۵
رانندگان موتورسیکلت نباید در یک خط عبور به موازات و در کنار خودروها حرکت کنند.
ماده ۱۶۶
رانندگان موتورسیکلت باید هنگام رانندگی تنها روی زین موتورسیکلت بنشینند و حق ندارند شخص دیگری را بر ترک سوار کنند، مگر آنکه در ترک نیز یک زین کامل برابر استاندارد ساخت موتورسیکلت نصب شده یا موتورسیکلت دارای یدک پهلو (سایدکار) باشد.
ماده ۱۶۷
عبور موتورسیکلت و موتور گازی و دوچرخه سوار از پیاده رو و وسط دستجات، بازار و نقاط شلوغ ممنوع است.
ماده ۱۶۸
موتورسیکلت سواران و دوچرخه سواران حق ندارند هنگام رانندگی بار نامتعارف و اشیای دیگری حمل کنند یا حرکت نمایشی یا اعمالی انجام دهند که نیازمند برداشتن دستهای آنان از روی فرمان باشد.
ماده ۱۶۹
راندن موتورسیکلت، موتور گازی و دوچرخه هنگام لغزنده بودن راهها ممنوع است.
ماده ۱۷۰
رانندگی با دوچرخه فاقد زین ممنوع است.
ماده ۱۷۱
دو ترکه سوار کردن اشخاص روی دوچرخه ممنوع است، مگر آنکه زین اضافی استاندارد برای این کار داشته باشد.
ماده ۱۷2
وچرخه سواران مکلفند:
الف ـ هنگام حرکت به طور کامل از طرف راست راه عبور نمایند و برای گذشتن از وسایل نقلیهای که در کنار راه توقف کردهاند منتهای احتیاط را به عمل آورند.
ب ـ در صورت زیاد بودن تعداد دوچرخه سواران، باید در یک ردیف حرکت کنند، مگر آنکه معبر ویژهای برای آنها اختصاص داده شده باشد. در این صورت حق ندارند بیرون معبر ویژه عبور و مرور نمایند.