باب اول
مقررات عمومی
ماده 1- دولت های معظمة متعاهد تعهد می نمایند که این قرارداد را در همة احوال محترم شمارند و اتباع خود را به احترام آن وادارند.
ماده 2 - علاوه بر مقرراتی که باید در زمان صلح به موقع اجرا گذاشته شود این قرارداد در صورت وقوع جنگی که رسماً اعلان شده باشد یا هرگونه نزاع مسلحانه که بین دو یا چند دولت معظم متعاهد بروز کند اجرا خواهد شد ولوآنکه یکی از دول مزبور وجود وضع جنگی را تصدیق نکند. این قرارداد درباره هرگونه موارد اشغال تمام یا قسمتی از خاک یکی از دول معظمة متعاهد نیز معتبر است ولو آنکه اشغال مزبور با هیچ گونه مقاومت نظامی مواجه نشده باشد.
چنانچه یکی از دول داخل در جنگ عضو این قرارداد نباشد دولت های عضو معذلک در روابط متقابل خود تابع این قرارداد خواهند بود و چنانچه آن دولت این قرارداد را قبول و مقررات آنرا اجرا کند در مقابل او نیز ملزم به اجرای این قرارداد خواهند بود.
ماده 3 - چنانچه نزاع مسلحانه جنبه بین المللی نداشته و در خاک یکی از دول معظمة متعاهد روی دهد هر یک از دول داخل در جنگ مکلفند لااقل مقررات زیر را اجرا نمایند.
1- با کسانی که مستقیماً در جنگ شرکت ندارند، به انضمام افراد نیروهای مسلحی که اسلحه به زمین گذاشته باشند یا کسانی که به علت بیماری یا زخم یا بازداشت و یا هر علت دیگری قادر به جنگ نباشند باید در همه احوال بدون هیچگونه تبعیض ناشیه از نژاد، رنگ، مذهب، عقیده، جنس، اصل و نسب یا ثروت یا هر علت مشابه آن با اصول انسانیت رفتار شود.
اعمال ذیل در مورد اشخاص مذکور بالا در هر زمان و در هر مکان ممنوع است و خواهد بود:
الف - لطمه به حیات و تمامیت بدنی قتل من جمله قتل به تمام اشکال آن، زخم زدن، رفتار بی رحمانه، شکنجه و آزار.
ب - اخذ گروگان.
ج - لطمه به حیثیت اشخاص من جمله تحقیر و تخفیف.
د - محکومیت و اعدام بدون حکم قبلی دادگاهی که صحیحاً تشکیل شده و جامع تضمینات قضایی که ملل متمدن ضرورت می دانند باشد.
2- بیماران و زخمداران جمع آوری و تحت معالجه قرار خواهند گرفت.
یک دستگاه نوعپرروی بی طرف مانند کمیته بین المللی صلیب سرخ می تواند خدمات خود را به متخاصمین عرضه دارد.
گذشته از مراتب فوق دول متخاصم سعی خواهند کرد تمام یا قسمتی از سایر مقررات این قرارداد را از طریق موافقت نامه های اختصاصی به موقع اجراء گذارند.
اجرای مقررات فوق اثری در وضع متخاصمین نخواهد داشت.
ماده 4- الف- اشخاص ذیل متعلق به یکی از طبقات مشروحه پایین که به دست دشمن افتند اسیر جنگی بدانگونه که مفهوم این قرارداد است شمرده می شوند:
1 -اعضاء نیروهای مسلح یکی از متخاصمین و همچنین اعضاء چریک و دسته های داوطلب که جزو نیروهای مسلح مزبور باشند.
2- اعضاء سایر چریک ها و اعضاء سایر دسته های داوطلب به انضمام اعضاء نهضت های مقاومت متشکل متعلق به یک دولت متخاصم که در داخل یا خارج خاک خود مشغول عملیات باشند ولو آنکه خاک مزبور اشغال شده باشد مشروط به اینکه چریک ها یا دسته های داوطلب و نهضت های مقاومت متشکل مذکور جامع شرایط زیر باشند:
الف) یکنفر رئیس در رأس آنها باشد که مسئول اتباع خود باشد.
ب) دارای علامت مشخصة ثابتی باشند که از دور قابل تشخیص باشد.
ج) علناً حمل اسلحه نمایند.
د) در عملیات خود مطابق قوانین و رسوم جنگ رفتار نمایند.
3 - اعضاء نیروهای مسلح منظم که خود را وابسته به دولت یا مقامی معرفی نمایند که از طرف دولت دستگیر کننده به رسمیت شناخته نشده باشد.
4- کسانی که همراه نیروهای مسلح هستند بی آنکه مستقیماً جزو آن نیروها باشند از قبیل اعضاء غیرنظامی کارکنان هواپیماهای جنگی خبرنگاران جنگی تهیه کنندگان اجناس، اعضاء واحدهای کار یا خدمت که عهده دار آسایش نیروهای مسلحند مشروط به اینکه از طرف نیروهای مسلحی که همراهی می کنند مجاز باشند برای این منظور نیروهای مسلح مزبور مکلفند کارت هویتی مطابق نمونه پیوست به این قبیل اشخاص تسلیم نمایند.
5- کارکنان نیروهای بحریه بازرگانی من جمله فرماندهان و ناخداها و شاگردان و کارکنان هواپیمایی کشوری دولت های متخاصم که به موجب سایر مقررات حقوق بین الملل از معاملة مساعدتری برخوردار نیستند.
6- اهالی اراضی اشغال نشده که در موقع نزدیک شدن دشمن بی آنکه فرصت تشکیل نیروهای منظم داشته باشند ارتجالاً برای مبارزه با دشمن اسلحه به دست می گیرند مشروط به اینکه علناً حمل اسلحه نمایند و قوانین و رسوم جنگ را محترم شمارند.
ب- اشخاص ذیل از معامله ای که به موجب این قرارداد برای اسیران جنگی تعیین گردیده برخوردار خواهند شد:
1 - اشخاصی که به نیروهای مسلح کشور اشغال شده متعلق اند یا متعلق بوده اند در صورتیکه دولت اشغال کننده به علت همین تعلق اقدام به بازداشت آنها را لازم بدانند ولو آنکه آنها را قبلاً در زمانی که جنگ در خارج خاک اشغالی ادامه داشته آزاد کرده بوده خصوصاً در موردی که اشخاص مزبور درصدد الحاق به نیروهای مسلح اصلی خود که در جنگ داخل باشد برآمده و توفیق نیافته باشند یا در موردی که اشخاص مذکور به اخطاری که به منظور بازداشت به آنان بشود اطاعت ننماید.
2- اشخاص متعلق به یکی از طبقات مشروحه در این ماده که دولت های بی طرف یا غیرمتخاصم آنها را در خاک خود پذیرفته و طبق حقوق بین المللی مکلف به بازداشت آنان می باشند با قید و شرط هرگونه معاملة مساعدتری که دولت های مذکور بخواهند درباره آنان قائل شوند
باستثناء مقررات مواد 8 ،10،15، بند 5 از ماده 30 ، مواد 58 لغایت 67 و مواد 92 و 126 و به استثنای مقررات مربوط به دولت های حامی در موقعی که بین دول متخاصم با دولت های بی طرف یا غیرمتخاصم روابط سیاسی موجود باشد . در موقعی که روابس سیاسی مزبور موجود
باشد دول متخامم متبوع اشخاص مذکور مجاز خواهند بود وظائفی را که به موجب این قرارداد به عهده دول حامی است نسبت به آن اشخاص اجراء نمایند بدون آنکه این عمل از وظایفی که دول مزبور معمولاً به موجب رسوم و عهود سیاسی و کنسولی اجرا می نمایند چیزی بکاهد.
ج) این ماده اساسنامه کارکنان بهداری و مذهبی را به نحویکه در ماده 33 این قرارداد پیش بینی شده محفوظ می دارد.
ماده 5 - این قرارداد درباره اشخاص مذکور در ماده 4 از لحظه ای که به دست دشمن افتند تا آزادی و اعادهء قطعی آنها به کشورشان اجراء خواهد شد.
اگر شک باشد که اشخاصی که عمل مخاصمت آمیز مرتکب شده و به دست دشمن افتاده اند متعلق به کدام یک از طبقات مذکور در ماده 4 می باشند اشخاص مزبور تا وضعشان به توسط دادگاه صالح معلوم نگردیده از حمایت این قرارداد برخوردار خواهند بود.
ماده 6- علاوه بر موافقت نامه هایی که در مواد 10 ، 23، 28، 33، 60، 65، 66، 67 ، 72، 73، 109، 110، 118، 119، 122 این قرارداد بالصراحه پیش بینی شده دولت های معظمة متعاهد می توانند موافقت نامه های اختصاصی دیگری راجع به هر مسئله که حل آن را اختصاصاً مقتضی بدانند منعقد سازند. هیچ موافقت نامه اختصاصی نمی تواند به وضع اسیران جنگی به نحوی که به موجب این قرارداد معین شده لطمه بزند یا حقوقی را که برطبق این قرارداد برای آنها مقرر است تقلیل دهد.
اسیران جنگی در تمام مدتی که مشمول قراردادند از مزایای موافقت نامه های مزبرر برخوردار خواهند شد مگر آنکه در آن موافقت نامه ها یا موافقت نامه های بعدی صریحاً خلاف آن مقرر شده باشد و یا یکی از دول متخاصم اقدامات مساعدتری درباره آن اتخاذ کرده باشد.
ماده 7- اسیران جنگی نمی توانند در هیچ حالی از تمام یا قسمتی از حقوقی که به موجب این قرارداد یا احیاناً به موجب موافقت نامه های اختصاصی مذکور در ماده قبل درباره آنان تأمین شده صرف نظر نمایند.
ماده 8- این قرارداد با معاضدت و تحت نظر دولت های حامی که عهده دار حفظ منافع دول متخاصمند به موقع اجرا گذارده خواهد شد. برای این منظور دولت های حامی می توانند علاوه بر مأمورین سیاسی و کنسولی خود نمایندگانی از میان اتباع خود یا از میان اتباع دولت های
بی طرف دیگر تعیین نمایند.
نمایندگان مزبور مورد پذیرش دولتی که نزد آن انجام وظیفه خواهند کرد قرار گیرند.
دولت های متخاصم به وسیع ترین وجهی در انجام وظیفه مأمورین یا نمایندگان دولت های بی طرف تسهیل خواهند کرد.
مأمورین یا نمایندگان دول حامی نباید در هیچ مورد از حدود وظیفة خود بنحوی که از این قرارداد مستفاد می شود تجاوز کنند مخصوصاً باید ضروریات عالیة امنیت دولتی را که نزد آن انجام وظیفه می نمایند رعایت نمایند.
ماده 9- مقررات این قرارداد با فعالیت های نوعپرورانه که کمیتة بین المللی صلیب سرخ یا هر دستگاه بشردوست بی طرف دیگر برای حمایت اسیران جنگی و کمک به آنان با موافقت دولت های متخاصم مربوطه به عمل آورد مانعه الجمع نخواهد بود.
ماده 10 - دولت های متعاهد می توانند در هر موقع بین خود توافق نمایند که وظائفی را که به موجب این قرارداد به دول حامی محول است به یک دستگاه بین المللی که جامع کلیة تضمینات بیطرفی وکارآمدی باشد محول سازند.
چنانچه بعضی از اسیران جنگی به علتی از فعالیت یک دولت حامی با یک دستگاه که در بند اول این ماده تعریف شده بهره مند نباشند یا بهره مند بوده و دیگر استفاده نکنند دولت بازداشت کننده باید خواه از یک دولت بی طرف و خواه از یکی از دستگاه های بی طرف تقاضا کند
وظائفی را که به موجب این قرارداد به عهده دول حامی که از طرف دولت های متخاصم تعیین می شوند محول است برعهده گیرد.
چنانچه تأمین حمایت بدین طریق مقدور نباشد دولت بازداشت کننده باید از یک دستگاه نوعپروری مانند کمیتة بین المللی صلیب سرخ تقاضا کند وظایف نوعپرورانه را که به موجب این قرارداد به دول حامی محول است عهده دار گردد و باید با قید مقررات این ماده خدماتی را که از طرف چنین دستگاهی عرضه می شود بپذیرد.
هر دولت بی طرف یا هر دستگاهی که برای مقاصد بالا توسط دولت ذیربط دعوت می شود یا خدمات خود را عرضه می کند باید در فعالیت خود متوجه مسئولیت خویش در قبال دولت متخاصم متبوع افراد مورد حمایت این قرارداد بود و تضمینات کافی بدهد که قادر است وظائف مزبور را تأمین نماید و بی طرفانه انجام دهد.
تخلف از مقررات فوق به اتکاء هیچ موافقت نامه اختصاصی بین دولت ها که یکی از آنها ولو به طور موقت به علت وقایع نظامی من جمله در صورت اشغال تمام یا قسمت مهمی از خاک خود در قبال دولت دیگر یا در قبال متحدین خود را از حیث آزادی مذاکرات محدود باشد مجاز نیست.
در هر جا که در این قرارداد عنوان دولت حامی ذکر شده عنوان مزبور شامل دستگاههایی که به منظور این ماده جانشین دولت حامی هستند نیز می باشد.
ماده 11 - دولت های حامی درکلیة مواردی که از لحاظ منافع اشخاص مورد حمایت مفید بدانند من جمله در صورت بروز اختلاف بین دول متخاصم در باب اجرا یا تفسیر مقررات این قرارداد در حل اختلاف وساطت خواهند کرد.
برای این منظور هر یک از دول حامی می تواند بنابر دعوت یک طرف متخاصم یا راساً به دولت های متخاصم پیشنهاد کند که جلسه ای از نمایندگان خود و مخصوصاً از مقامات مسئول سرنوشت اسیران جنگی احیاناً در خاک بی طرف که به مناسب انتخاب شده باشد تشکیل دهند. دولت های متخاصم مکلفند به پیشنهادهایی که در این زمینه دریافت می دارند ترتیب اثر دهند.
دول حامی توانند عندالاقتضاء یکی از شخصیت های یک دولت بی طرف یا شخصیتی را که از طرف کیمته بین المللی صلیب سرخ به نمایندگی معین شده باشد برای شرکت در جلسة مزبور جهت تصویب دولت های متخاصم پیشنهاد نمایند.
باب دوم
حمایت کلی اسیران جنگی
ماده 12 - اسیران جنگی در اختیار دولت دشمن می باشند نه در اختیار اشخاص یا نیروهایی که آنها را اسیر کرده اند. قطع نظر از مسئولیت های شخصی که ممکن است موجود باشد دولت بازداشت کننده مسئول معامله ای است که با اسیران مزبور می شود.
دولت بازداشت کننده نمی تواند اسیران جنگی را به دولت دیگری انتقال دهد مگر آنکه آن دولت عضو قرارداد باشد آن هم پس از آنکه مطمئن شود که دولت مزبور مایل و قادر به اجرای قرارداد است. وقتی که اسیران بدین طریق انتقال یابند مسئولیت اجرای قرارداد در تمام مدتی که اسیران سپرده به دولت مزبورند به عهده آن دولت خواهد بود.
معهذا در صورتیکه دولت مزبور از تعهد خود در اجرای مقررات قرارداد در هر قسمت مهم آن تخلف کند دولتی که اسیران جنگی را انتقال داده باید به وصول اخطار دولت حامی اقدامات مؤثری برای اصلاح وضع به عمل آورد و یا اعاده اسیران جنگی را تقاضا کند . چنین تقاضایی حتمی الاجراء است.
ماده 13 - با اسیران جنگی باید در هر زمان با انسانیت رفتار شود. هر عمل یا غفلت غیرموجه از طرف دولت بازداشت کننده که موجب فوت یک اسیر جنگی شود یا سلامت او را شدیداً در خطر اندازد ممنوع است و در حکم تخلف مهم از این قرارداد شمرده خواهد شد . مخصوصاً هیچ اسیر جنگی را نمی توان مورد جرح جسمانی یا آزمایش طبی یا علمی از هر قبیل که مجوز آن معالجة طبی اسیر مزبور نبوده و به نفع وی نباشد قرار داد.
همچنین اسیران جنگی باید در هر زمان بالاخص در مقابل هرگونه عمل خشونت آمیز یا تهدید و در مقابل ناسزا و کنجکاوی مردم حمایت شوند.
اقدامات قصاصی بر علیه آنان ممنوع است.
ماده 14 - اسیران جنگی در همه احوال ذیحق به حرمت شخص و شرافت خویش می باشند.
با زنان باید با کلیة احتراماتی که لازمه جنس آنان است رفتار شود و در هر حال باید از همان معاملة مساعدی که در حق مردان اعطاء می شود برخوردار گردند.
اسیران جنگی استعداد کشوری خود را بنحوی که هنگام اسارت موجود بوده حفظ می کنند و دولت بازداشت کننده نباید اعمال استعداد مزبور را در خاک خود یا در خارج محدود سازد مگر در حدودی که اسارت اقتضا کند.
ماده 15 - دولت بازداشت کننده اسیران جنگی مکلف است نگاهداری آنان را به رایگان فراهم آورد و معالجة طبی را که وضع مزاجی آنها اقتضا دارد مجاناً تأمین کند.
ماده 16 - با رعایت مقررات این قرارداد راجع به درجه و جنس اسیران و با قید هرگونه معامله ممتازه که در حق اسیران جنگی به علت وضع مزاجی و سن و استعداد حرفه ای آنها اعطاء می شود دولت بازداشت کننده باید با اسیران جنگی عموماً به یک نحو و بدون هیچ گونه تفاوت ناشی از نژاد، ملیت، مذهب، عقیده سیاسی یا هر تفاوت دیگری که مبنی بر نظائر علل مزبور باشد رفتار کند.
باب سوم
اسارت
بخش اول
شروع اسارت
ماده 17 - اسیر جنگی در موقع تحقیق مکلف نیست جز نام و نام خانوادگی و تاریخ تولد و شماره خود و (در صورتیکه شماره نداشته باشد مطلبی نظیر آن) موضوع دیگری اظهار دارد.
درصورتی که قاصداً از این قاعده تخلف کند ممکن است از حیث امتیازاتی که به اسیران هم درجه یا هم وضع او داده می شود مورد تضییقاتی واقع گردد.
هر یک از دولت های متخاصم مکلف است به هر شخصی که در قلمرو وی واقع و ممکن است به اسارت جنگی درآید یک کارت هویت حامی نام نام خانوادگی درجه شماره یا مشخصات نظیر آن و تاریخ تولد بدهد . به علاوه کارت مزبور ممکن است حاوی امضاء یا اثر انگشت یا هر دو و هرگونه مشخصات دیگری که دولت های متخاصم مایل باشند درباره اشخاص متعلق به نیروهای نظامی خود به آن اضافه کنند باشد . ابعاد کارت باید حتی الامکان 5/6 × 10 سانتیمتر بوده و در دو نسخه تنظیم شود .
اسیر جنگی باید این کارت را هر موقع مطالبه شود ارائه دهد ولی در هیچ مورد نباید کارت را از او گرفت.
هیچ گونه شکنجه بدنی یا روحی و هیچ گونه فشاری نباید به اسیران جنگی وارد آید تا از آنان اطلاعاتی از هر قبیل کسب گردد . اسیرانی که از دادن اطلاع خودداری کنند نباید مورد تهدید یا دشنام قرار گیرند یا در معرض ناراحتی و سلب مزایا از هر قبیل واقع گردند.
اسیران جنگی که به علل جسمانی یا فکری قادر به ابراز هویت خود نباشد به ادارة بهداری تسلیم خواهند شد. هویت این قبیل اسیران به هر وسیله که ممکن باشد با رعایت قیود و شرایط بند بالا معلوم خواهد گردید.
بازجویی از اسیران جنگی باید به زبانی که بفهمند به عمل آید .
ماده 18 - کلیة اشیاء و لوازم مصرف شخصی (به استثنای اسلحه - اسب - تجهیزات نظامی و اسناد نظامی ) در تصرف اسیران جنگی باقی خواهد ماند همچنین کلاه خودهای فلزی و ماسک های ضدگاز و کلیة اشیاء دیگری که به منظور حفاظت شخصی به آنان داده شده نزد
خود آنها باقی خواهد ماند و نیز اشیاء و لوازم مربوط به ملبوس یا تغذیه آنان در اختیار خودشان خواهد ماند ولو آنکه اشیاء و لوازم مزبور جزو تجهیزات نظامی رسمی آنان باشد.
اسیران جنگی در هیچ موقعی نباید بی سند هویت بمانند. به کسانیکه فاقد سند هویت باشند دولت بازداشت کننده سند هویت تسلیم خواهد نمود.
علائم درجه و ملیت و نشان ها و اشیایی را که بالاخص ارزش شخصی یا احساسی دارند نباید از اسیران جنگی گرفت.
وجوه نقدی اسیران جنگی رانمی توان از آنان گرفت مگر بر حسب دستور یک نفر افسر آنهم پس از آنکه مبلغ آن با مشخصات صاحب آن در دفتر مخصوص ثبت و رسید کاملی که به طور خوانا حاوی نام و درجه و واحد شخص صادرکننده رسید باشد به صاحب نقدینه تسلیم گردد .
وجوهی که به پول کشور بازداشت کننده باشد با وجوه دیگری که بنا به تقاضای اسیر به پول آن کشور تبدیل شده طبق ماده 64 به بستانکار حساب اسیر منظور خواهد شد.
دولت بازداشت کننده نمی تواند اشیاء قیمتی اسیران جنگی را جز به علل امنیت ضبط کند . در این صورت طریق عمل همان است که درباره وجوه نقدی ذکر گردید.
اشیاء مزبور و وجوه نقدی که به پولی غیر از پول دولت بازداشت کننده بوده و صاحب آنان تقاضای تبدیل آن را به پول آن دولت نکرده باشند باید توسط دولت بازداشت کننده نگاهداری و در پایان اسارت به همان شکل اصلی به اسیر مسترد گردد.
ماده 19 - اسیران جنگی در اسرع وقت پس از آنکه دستگیر شوند باید به بازداشتگا ه هایی که نسبتاً از منطقه جنگ دور باشند اعزام شوند تا از خطر برکنار باشند.
فقط اسیرانی را می توان موقتاً در یک منطقه خطرناک نگاهداشت که به علت جراحات یا بیماری اعزام آنها به جای دیگر خطرنا ک تر از اقامت در محل باشد.
اسیران جنگی را نباید در زمانی که منتظر تخلیه از منطقه جنگند بی جهت در معرض خطر قرار داد.
ماده 20 - تخلیة اسیران جنگی باید همیشه با انسانیت و در شرایطی نظیر شرایط نقل و انتقال قوای دولت بازداشت کننده صورت گیر د .
دولت بازداشت کننده برای اسیران جنگی که تخلیه می شوند آب مشروب و غذا به مقدار کافی و همچنین ملبوس و پرستاری طبی لازم را تأمین خواهد کرد. به علاوه کلیة احتیاطات مفید را به عمل خواهد آورد که در حین تخلیه امنیت داشته باشند و هر چه زودتر صورت اسیران
تخلیه شده را تنظیم خواهد نمود.
اگر لازم باشد که اسیران جنگی در مدت تخلیه از بازداشتگاه های موقت عبور کنند مدت اقامت آ ن ها در این قبیل بازداشتگاهها حتی الامکان کوتاه خواهد بود.
بخش دوم
بازداشت اسیران جنگی
فصل اول
کلیات
ماده 21 - دولت بازداشت کننده می تواند اسیران جنگی را بازداشت کند و می تواند به آنها قدغن کند که از حدود معینی از بازداشتگاه خود دورتر نروند و یا درصورتی که بازداشتگاه محصور باشد از حصار آن عبور نکنند. سوای مقررات این قرارداد راجع به مجازاتهای جزایی و انتظامی نمی توان اسیران مزبور را زندانی کرد یا تحت نظر قرار داد مگرآنکه این اقدام برای حفظ سلامت آنها ضرورت داشته باشد . و در هر حال این وضع نباید بیش از طول مدت وجود موجوداتی که آن وضع را ایجاب کرده طول بکشد.
اسیران جنگی را می توان بعضاً یا تماماً به قید قول یا تعهد در صورتی که قوانین کشور متبوع آنان اجازه دهد آزاد ساخت . این اقدام خصوصاً در مواردی که در بهبود وضع مزاجی آنان دخیل باشد به عمل خواهد آمد ولی هیچ اسیری نمی توان مجبور کرد به قید قول یا تعهد
قبول آزادی نماید.
هر دولت متخاصم به محض شروع مخاصمات قوانین و مقرراتی را که به موجب آن اتباع وی می توانند به قید قول یا تعهد قبول آزادی نمایند به دولت طرف خود ابلاغ خواهد کرد. اسیرانی که به موجب این قوانین و مقررات به قید قول یا تعهد آزاد می شوند مکلفند به قید شرافت شخصی خویش تعهداتی را که چه در قبال دولت متبوع خود و چه در قبال بازداشت کننده تقبل کرده اند کاملاً ایفا نمایند. در این قبیل موارد دولت متبوع آنها نباید از آنان هیچ خدمتی را که برخلاف قول یا تعهد آنان باشد بخواهد یا قبول کند.
ماده 22 - اسیران جنگی را نمی توان جز روی زمین محکم که جامع کلیة تضمینات بهداشتی و سلامتی باشد بازداشت نمود. جز در موارد مخصوص که نفع خود اسیران در آن باشد نباید آنها را در توقیف گاههای نظامی بازداشت کرد.
اسیران جنگی که در نواحی غیر سالم یا در نواحی که آب و هوای آن برای آنان مضر باشد بازداشت شده باشند باید هرچه زردتر به محل
دیگری که آب و هوای آن مناسب تر باشد انتقال یابند. دولت بازداشت کننده اسیران جنگی را با رعایت ملیت و زبان و عادات آنان در بازداشتگاهها یا تقسیمات بازداشتگاهها مجتمع خواهد ساخت. اسیران مزبور را نباید از اسیران جنگی متعلق به نیروهای مسلحی که هنگام
دستگیری در آن نیروها خدمت می کردند مجزا ساخت مگر آنکه خودشان به این کار رضا دهند.
ماده 23 - هیچ اسیر جنگی را در هیچ موقع نمی توان به ناحیه ای فرستاد یا در ناحیه ای بازداشت کرد که در معرض آتش منطقة جنگ باشد و همچنین نمی توان به وسیلة وجود او بعضی نقاط یا بعضی نواحی را از عملیات نظامی مصون ساخت.
اسیران جنگی به همان میزان اهالی کشوری محل پناهگاههای ضد بمباران هوایی و هر نوع خطر جنگی دیگر در اختیار خود خواهند داشت. به استثنای کسانی که از میان آنها در حفظ محوطة خود از خطرات مزبور شرکت دارند سایرین باید بتوانند در اسرع وقت به محض آژیر خود را به پناهگاه برسانند. هرگونه اقدام حفاظتی دیگر که درباره اهالی به عمل می آید درباره آنان نیز باید به عمل آید . دولت های بازداشت کننده متقابلاً کلیة اطلاعات مفید را درباره موقع جغرافیایی بازداشتگاههای اسیران جنگی به توسط دولت های حامی به یکدیگر ابلاغ خواهند کرد.
هر موقع که مقتضات نظامی اجازه دهد بازداشتگاه های اسیران جنگی به وسیله حروف P.O یا P.W که به طور مشخص و مشهود از آسمان معلوم باشد در روز نشان داده خواهد شد. معهذا دولت های ذیربط می توانند وسیلة دیگری برای نشان دادن بین خودشان قرار بگذارند فقط بازداشت گاه های اسیران جنگی را بدینوسیله می توان نشان داد.
ماده 21 - بازداشتگاههای عبوری یا بازداشتگاههای طبقه بندی اسیران جنگی که جنبة دائمی دارند باید با شرایطی نظیر آنچه که در این بخش پیش بینی شده احداث گردند و اسیران جنگی موجود در آنها از همان ترتیباتی که در سایر بازداشتگاهها مقرر است برخوردار خواهند بود.
فصل دوم
مسکن و غذا و ملبوس اسیران جنگی
ماده 25- وضع مسکن اسیران جنگی باید به خوبی وضع مسکن نیروهای کشور بازداشت کننده که در همان ناحیه اقامت دارند باشد . در وضع مسکن اسیران جنگی باید اخلاق و عادات آنان را مورد رعایت قرار داد و در هیچ حالی نباید وضع مسکن مضر به سلامت آنان باشد.
مقررات فوق مخصوصاً درباره خوابگاه اسیران جنگی چه از حیث مساحت کلی و حداقل حجم هوا و چه از حیث اثاث و لوازم خواب من جمله روپوش به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
محل هایی که برای مصرف شخصی یا جمعی اسیران جنگی تخصیص داده شود باید کاملاً غیرمرطوب بوده و به حد کافی گرم شود و نور داشته باشد خصوصاً در فاصله بین غروب و ساعتی که چراغ ها خاموش می شود همه گونه احتیاط در مقابل خطر آتش سوزی به عمل آید.
در کلیه بازداشتگاههایی که اسیران جنگی مرد و زن با هم نگاهداری می شوند باید خوابگا ههای مجزا برای این زنان تخصیص داده شود.
ماده 26 - جیره اساسی یومیه باید از حیث کم و کیف و تنوع کافی باشد به طوری که اسیران جنگی را در حال سلامت کامل نگاهدارد و از تقلیل وزن آنها یا عوارض کم غذایی جلوگیری کند. در تغذیه اسیران جنگی باید رژیم غذایی عادی آنها رعایت شود.
دولت بازداشت کننده برای اسیران جنگی که کار می کنند غذای اضافی لازم را تهیه خواهد کرد که بتواند کار محوله را انجام دهند.
آب مشروب کافی برای اسیران جنگی تهیه خواهد شد. استعمال دخانیات مجاز خواهد بود.
باید در حدود امکان اسیران جنگی را در تهیه غذای معمولی شرکت داد و برای این منظور ممکن است در آشپزخانه از آنان استفاده کرد.
به علاوه باید وسائل لازم به آنها داده شود تا اضافه غذایی را که در اختیار دارند خودشان درست کنند.
محل های متناسبی برای غذاخوری افراد و افسران پیش بینی خواهد شد.
هرگونه مجازات انتظامی دسته جمعی که از حیث غذا صورت گیرد ممنوع است.
ماده 27 - ملبوس - لباس زیر و کفش توسط دولت بازداشت کننده با توجه به آب و هوای محل اسیران جنگی به مقدار کافی برای آنان تهیه خواهد شد.
اونیفرم نیروهای دشمن که به دست دولت بازداشت کننده افتد در صورتیکه با آب و هوای محل مناسب باشد برای ملبوس اسیران جنگی مصرف خواهد شد.
تعویض و اصلاح این اشیاء به طور منظم توسط دولت بازداشت کننده صورت خواهد گرفت. از این گذشته اسیران جنگی که کار می کنند در هر جا که نوع کار لباس مخصوص را ایجاب کند لباس مخصوص آن کار را دریافت خواهند کرد.
ماده 28 - در کلیة بازداشتگاهها فروشگا ههایی دایر خواهد شد که اسیران جنگی خواربار و اشیاء عادی و صابون و دخانیات را از آنجا برای خود تهیه کنند و بهای فروش آن نباید در هیچ موردی از بهای کسب محلی تجاوز کند.
سود فروشگاه ها به نفع اسیران جنگی به مصرف خواهد رسید. برای این منظور حساب مخصوصی دایر خواهد شد. متعمد بازداشت گاه، حق خواهد داشت در اداره امور فروشگاه و اداره سرمایه آن شرکت نماید.
در موقع انحلال بازداشتگاه موجودی بستانکار حساب مخصوص مزبور به یک دستگاه نوعپروری بین المللی تسلیم خواهد شد که به نفع اسیران جنگی همان ملیتی که در تشکیل حساب مزبور شرکت داشته اند مصرف شود. در صورت اعاده عمومی اسیران به میهن خودشان سود مزبور توسط دولت بازداشت کننده نگاهداشته خواهد شد مگر آنکه قرار دیگری بین دول ذیربط درباره آن داده شده باشد.
بهداشت و پرستاری طبی
ماده 29 - دولت بازداشت کننده مکلف است کلیة اقدامات بهداشتی لازم را به منظور تأمین نظافت و سلامت بازداشتگاهها و جلوگیری از بیماری های واگیردار به عمل آورد.
اسیران جنگی روز و شب تأسیساتی مطابق قواعد بهداشت که در حال نظافت دائمی نگاهداشته شود در اختیار خود خواهند داشت.
از این گذشته غیر از حمامها و دوش هایی که در بازداشتگاه موجود خواهد بود برای اسیران جنگی آب و صابون به مقدار کافی به منظور نظافت بدنی روزانه و شست و شوی لباس زیر جهت آنان تهیه خواهد شد. برای این منظور تأسیسات و تسهیلات و وقت لازم به آنها اعطاء خواهد شد.
ماده 30 - هر بازداشتگاه یک درمانگاه متناسب خواهد داشت که اسیران جنگی در آنجا پرستاری شوند همچنین دارای یک رژیم غذایی متناسب خواهد بود. در صورت لزوم باید اماکن مجزا برای بیماران مبتلا به بیمار یهای واگیردار و اختلالات دماغی تخصیص داده شود.
اسیران جنگی که مبتلا به بیماری شدید باشند و یا کسانیکه وضع مزاجی آنها معالجات مخصوص یا عمل جراحی یا بستری شدن در بیمارستان را ایجاب کند باید در هر دستگاه نظامی یا کشوری که برای معالجة آنها صلاحیت دارد پذیرفته شوند ولو آنکه بنا باشد در آتیه نزدیکی به میهن خود اعاده کردند.
برای پرستاری معلولین دائمی و مخصوصاً برای نابینایان و تجدید تعلیم آنان تا زمانیکه به میهن خودشان اعاده شده اند تسهیلات خاصی فراهم خواهد گردید.
اسیران جنگی مرجحاً توسط کارکنان بهداری دولت متبوع خود و در صورت امکان توسط کارکنان بهداری هم میهن خود تحت معالجه قرار خواهند گرفت.
اسیران جنگی را نمی توان از مراجعه به مقامات بهداری به منظور معاینه ممنوع ساخت. مقامات بازداشت کننده باید به هر اسیر جنگی که مورد معالجه قرار گرفته در صورت تقاضای او گواهینامه رسمی حاوی نوع جراحات یا بیماری و مدت معالجه و معالجاتی که شده تسلیم نمایند.
المثنای گواهی نامه مزبور به آژانس مرکزی اسیران جنگی ارسال خواهد شد.
هزینه معالجه به انضمام هزینه کلیة اشیاء لازم جهت حفظ سلامت اسیران جنگی من جمله اعضاء مصنوعی (دندان و غیره ) و عینک به عهده دولت بازداشت کننده خواهد بود.
ماده 31 - لااقل ماهی یک بار بازرسی طبی از اسیران جنگی به عمل خواهد آمد. این کار شامل بررسی و ثبت وزن هر اسیر خواهد بود و منظور از آن بالاخص رسیدگی به وضع عمومی سلامت و تغذیه و نظافت و کشف بیمار ی های واگیردار من جمله سل و مالاریا و ابتلائات زهروی خواهد بود. برای این منظور باید از موثرترین اصول ممکن مانند رادیوگرافی منظم به طور سری روی میکروفیلم جهت کشف سل در ابتدای ابتلا استفاده نمود.
ماده 32 - اسیران جنگی که جزو اداره بهداری نیروهای مسلح خود نبوده ولی طبیب یا دندانساز یا پرستار باشند ممکن است دولت بازداشت کننده از آنها بخواهد که فنون طبی خود را به نفع اسیران جنگی تابع دولت خودشان به کار برند ولی در این صورت باید با این اشخاص همان معامله بشود که با اعضاء بهداری مشابه که در بازداشت دولت بازداشت کننده هستند می شود.
این اشخاص از هر کاری که به موجب ماده 49 ممکن است به آنها تحمیل شود معاف خواهند بود،
فصل چهارم
کارکنان بهداری و مذهبی که برای کمک به اسیران جنگی نگاه داشته می شوند
ماده 33 - اعضاء کارکنان بهداری و مذهبی که به منظور کمک به اسیران جنگی در اختیار دولت بازداشت کننده نگاه داشته می شوند اسیر جنگی شمرده نخواهند شد ولی باید لااقل از کلیة مزایا و حمایت این قرارداد برخوردار شوند و همچنین کلیه تسهیلات لازم برای آنان فر اهم
گردد که بتوانند به اسیران جنگی کمک طبی یا معاونت مذهبی نمایند.
این اشخاص در حدود قوانین و مقررات نظامی دولت بازداشت کننده و تحت امر ادارات مربوطه به اجرای وظائف طبی یا روحانی خود به نفع اسیران جنگی که مرجحاً متعلق به نیروهای مسلح متبوع خودشان باشد بر طبق وجدان حرفه ای خود ادامه خواهند داد . به علاوه در اجرای مأموریت طبی یا روحانی خود از تسهیلات زیر برخوردار خواهند بود:
الف) مجاز خواهند بود که اسیران جنگی موجود در دسته های کار یا در بیمارستانهای واقع در خارج بازداشتگاه را در فواصل معین معاینه نمایند. دولت بازداشت کننده وسائل نقلیه لازم را برای این منظور در اختیار آنان خواهد گذاشت.
ب) در هر بازداشتگاهی ارشد پزشکان نظامی با رعایت قدمت توقف در درجة نظامی در قبال مقامات نظامی بازداشتگاهها مسئول کلیه عملیات کارکنان بهداری بازداشت شده خواهد بود. برای این منظور دولت های متخاصم در بدو شروع مخاصمات قرار لا زم را جهت انطباق
درجات کارکنان بهداری خود به انضمام کارکنان جمعیت های مذکور در ماده 26 قرارداد ژنو مورخ 12 اوت 1949 راجع به بهبود سرنوشت زخمداران و بیماران نیروهای مسلح هنگام اردوکشی بین خود خواهند داد. پزشک مزبور و کشیشان عسکر در مورد کلیة مسائل مربوط به وظیفة خود حق مراجعه مستقیم به فرماندهان مسئول بازداشتگاه خواهند داشت و مقامات مزبور باید همه گونه تسهیلات لازم را برای مکاتبات مربوط به این مسائل جهت آنان فراهم آورند.
ج) کارکنانی که نگاهداشته شده اند اگرچه تابع انتظامات بازداشتگاه خود می باشند ولی نباید به انجام هیچ کاری که خارج از وظیفه طبی یا مذهبی آنان باشد مجبور شوند.
دولت های متخاصم در مدت مخاصمات قراری بین خود برای تعویض این قبیل کارکنان خواهند داد و طرز آن را معین خواهند نمود.
هیچ یک از مقررات بالا دولت بازداشت کننده را از تعهداتی که در زمینه بهداری و روحانی درباره اسیران جنگی به عهده دارد معاف نمی سازد.
فصل پنجم
مذهب و فعالیت های فکری و بدنی
ماده 34- به اسیران جنگی برای اجرای مذهب خود و حضور در مراسم مذهبی خود آزادی کامل داده خواهد شد مشروط به اینکه از مقررات انتظامی جاری که توسط مقام نظامی وضع شده اطاعت نمایند.
اماکن مناسب برای مراسم مذهبی آنان اختصاص داده خواهد شد .
ماده 35 - کشیشان عسگر که به دست نیروی دشمن بیفتند و برای کمک به اسیران جنگی بمانند یا نگاهداشته شوند مجاز خواهد بود به اسیران جنگی کمک کنند و موافق وجدان مذهبی خود آزادانه در میان همکیشان خویش مراسم مذهبی را اجرا نمایند . کشیشان مزبور بین بازداشتگاهها و دسته های کار اسیران جنگی متعلق به یک نیروی مسلح و متکلم به یک زبان یا متدین به یک دیانت تقسیم خواهند شد.
از تسهیلات خصوصاً از وسائل نقلیة مذکور در ماده 33 برای دیدار اسیران جنگی خارج بازداشتگاه بهره مند خواهند بود. از آزادی مکاتبات جهت امور مذهبی خود با رؤسای دیانتی کشور محل بازداشت و سازمان های مذهبی بین المللی با قید و شرط سانسور برخوردار خواهند بو د .
نامه ها و کارت هایی که برای این منظور می فرستند به سهمیة مذکور در ماده 71 علاوه خواهد شد.
مادهء 36- اسیران جنگی که کشیش مذهبی هستند ولی در ارتش خود کشیش عسگر نبو ده اند مجاز خواهند شد که در مذهبی که هستند مراسم مذهبی خود را تماماً بین هم کیشان خود اجرا نمایند و برای این منظور با آنها مانند کشیشان عسگر که توسط دولت بازداشت کننده نگاهداشته شده باشند معامله خواهد شد. این اشخاص را نباید به هیچ کار دیگری مجبور ساخت.
مادة 37 - در مواردی که اسیران جنگی به کشیش عسگر یا به کشیش اسیری از کیش خود دسترسی نداشته باشند یک نفر کشیش که متعلق به مذمب اصلی آنها یا متعلق به مذهبی نظیر آن باشد و یا درصورت فقدان هر دو یک نفر غیرکشیش صلاحیت دارد در صورتیکه از
لحاظ مذهبی امکان پذیر باشد برحسب تقاضای اسیران به منظور اجرای مراسم مذهبی تعیین خواهد شد.
این انتصاب که منوط به تصویب دولت بازداشت کننده است با موافقت عامة اسیران ذینفع به عمل خواهد آمد و در مواردی که لازم باشد با تصویب مقام مذهبی محلی متعلق به همان دیانت صورت خواهد گرفت. کسی که بدیظریق تعیین می شود باید بر طبق کلیه آئین نامه هائی که دولت بازداشت کننده به منظور انتظام و امنیت نظامی وضع کرده است رفتار نماید.
ماده 38 - دولت بازداشت کننده در عین اینکه تمایلات شخصی هر اسیر را محترم می شمارد فعالیت های فکری و تربیتی و تفریحی و ورزشی اسیران جنگی را تشویق خواهد کرد و با واگذاری اماکن متناسب و ادوات لازم در اختیار اسیران جنگی اقدامات لازم برای تأمین اجرای فعالیتهای مزبور به عمل خواهد آورد.
اسیران جنگی باید بتوانند به ورزش های بدنی من جمله بازی و اسپرت اشتغال ورزند و از هوای آزاد استفاده کنند . برای این منظور در کلیة بازداشتگاه ها فضاهای آزاد کافی تخصیص داده خواهد شد.
فصل ششم
انتظامات
ماده 39- هر بازداشتگاه اسیران جنگی تحت امر مستقیم یک افسر مسئول متعلق به نیروهای مسلح منظم دولت بازداشت کننده قرار خواهد گرفت. افسر مزبور متن این قرارداد را خواهد داشت و مراقبت خواهد کرد که مقررات آن معروف مأموریتی که زیر دست وی کار می کنند باشد. افسر مزبور تحت نظارت دولت خود مسئول اجرای قرارداد خواهد بود.
اسیران جنگی به استثنای افسران مکلفند به کلیة افسران دولت دستگیرکننده اعم از هر درجه که داشته باشند سلام بدهند و مراسم احترامات ظاهری را که در ارتش خودشان مرسوم است درباره آنان به جای آورند.
افسران اسیر جنگی فقط مکلفند به افسران دولت بازداشت کننده که از حیث درجه ارشد بر خودشان باشند سلام بدهند ولی در هر حال به فرمانده بازداشتگاه اعم از هر درجه که داشته باشد سلام بدهند.
ماده 40 - نصب علائم درجه و ملیت و همچنین نصب نشان ها مجاز خواهد بود.
ماده 41 - در هر بازداشتگاه متن این قرارداد و مضمون کلیه موافقت نامه های اختصاصی که در ماده ? پیش بینی شده به زبان اسیران جنگی در محل هایی که اسیران بتوانند به آنها مراجعه کنند نصب و اعلان خواهد شد. در صورتیکه بعضی از اسیران جنگی قادر نباشند به متن اعلان مراجعه کنند به محض تقاضای آنان باید متن آنها به ایشان ابلاغ شود.
آئین نامه و اوامر و اخطارها و آگهی ها از هر قبیل مربوط به اداره امور اسیران جنگی باید به زبانی که بفهمند به آنان ابلاغ گردد و به وضع مذکور در بند بالا اعلان و الصاق شود و یک عده از نسخ آن به معتمد اسیران جنگی تسلیم گردد.
کلیة احکام و اوامری که انفراداً به اسیران داده می شود نیز باید به زبانی که بفهمند صادر گردد.
ماده 42 - استعمال اسلحه بر علیه اسیران جنگی خصوصاً بر علیه کسانی که فرار می کنند یا اقدام به فرار می نمایند فقط باید به عنوان آخرین وسیله به کار رود آنهم پس از اخطارهای قبلی که متناسب با اوضاع و احوال باشد.
فصل هفتم
درجات اسیران جنگی
ماده 43- دول متخاصم به محض شروع مخاصمات متقابلاً عناوین و درجات کلیة اشخاص مذکور در ماده 4 این قرارداد را به یکدیگر اطلاع خواهند داد تا تساوی معامله بین اسیران صاحب درجه متساوی تأمین گردد. چنانچه عناوین یا درجاتی بعداً برقرار شود به همین ترتیب در اعلام آنها اقدام خواهد گردید.
دولت بازداشت کننده ترفیعاتی را که به اسیران جنگی داده شود و رسماً توسعه دولت متبوع آنان به وی اعلام گردد به رسمیت خواهد شناخت.
ماده 44- با افسران و همردیفان که اسیر جنگی شوند با احتراماتی که مربوط به درجه و سن آنهاست رفتار خواهد شد.
برای خدمت بازداشتگاه های افسران عده کافی سرباز اسیر جنگی از همان نیروهای مسلح و حتی الامکان سربازانی که همزبان افسران مزبور باشند با رعایت درجه افسران و همردیفان گذاشته خواهند شد.
این قبیل سربازان به هیچ کار دیگری موظف نخواهند گردید.
برای اداره امور غذایی عادی افسران به دست خودشان همه گونه مساعدت خواهد شد.
ماده 45- گذشته از افسران و همردیفان با سایر اسیران جنگی با احترامات مربوطه به درجه و سن آنها رفتار خواهد شد.
برای اداره امور غذای عادی اسیران به دست خودشان همه گونه مساعدت به عمل خواهد آمد.
فصل هشتم
انتقال اسیران جنگی پس از ورود به بازداشتگاه
ماده 46- دولت بازداشت کننده هنگامی که تصمیم به انتقال اسیران جنگی می گیرد باید منافع خود اسیران را مورد توجه قرار دهد خصوصاً از این نظر که مشکلات اعاده آنها به اوطانشان مزید نشود.
انتقال اسیران جنگی همواره با انسانیت و با و ضعی صورت خواهد گرفت که بدتر از وضع انتقال سربازان دولت بازداشت کننده نباشد .
همواره وضع آب و هوای معتاد اسیران جنگی در نظر گرفته خواهد شد و در هیچ موردی شرایط انتقال نباید برای سلامت اسیران جنگی مضر باشد.
دولت بازداشت کننده برای اسیران جنگی در حین انتقال آب مشروب و غذای کافی جهت حفظ سلامت آنان و همچنین ملبوس و منزل و پرستاری های طبی لازم را تهیه خواهد کرد. کلیه احتیاطات مفید را خصوصاً در صورت مسافرت با کشتی یا با هواپیما به منظور امنیت آنان در
حین انتقال به عمل خواهد آورد و صورت کامل اسیران انتقالی را قبل از حرکت آنها تنظیم خواهد نمود.
ماده 47 - اسیران جنگی بیمار یا مجروح مادام که معالجة آنها به واسطة مسافرت لطمه می بیند نباید انتقال یابند مگر آنکه انتقال از لحاظ رعایت امنیت آنها ضرورت حتمی داشته باشد.
چنانچه جبهه جنگ به بازداشتگاهی نزدیک شود اسیران جنگی آن بازداشتگاه را فقط در صورتی می توان به محل دیگر انتقال داد که انتقال آنها با امنیت کامل انجام گیرد و یا در صورتیکه خطر توفف آنها در بازداشتگاه بیش از خطر انتقال باشد.
ماده 48 - اسیران جنگی در صورت انتقال باید رسماً از حرکت خود و همچنین از نشانی جدید پستی خود مطلع شوند. این اطلاع باید قبلاً با فرصت کافی به آنها داده شود که بتوانند اثاث خود را جمع کنند و خانواده خود را مطلع سازند.
اسیران جنگی اجازه خواهد داشت که اشیاء شخصی و مکاتبات و بسته هایی را که به نشانی ایشان وارد شده با خود ببرند . وزن این اشیاء را ممکن است در صورتیکه اوضاع و احوال انتقال ایجاب کند به مقداری عادلانه که یک نفر اسیر می تواند با خود حمل کند محدود ساخت ولی در هیچ حال وزن مجاز بیش از بیست و پنج کیلو نخواهد بود.
مکاتبات و بسته هایی که به نشانی بازداشتگاه سابق برای اسیران جنگی فرستاده شود بدون تأخیر به محل جدید آنان فرستاده خواهد
شد. فرمانده بازداشتگاه با موافقت معتمد می تواند ترتیب لازم را برای حمل اموال مشترک اسیران جنگی و اثاثی که اسیران مزبور نتوانند به علت محدودیت مذکور در بند دوم این ماده با خود ببرند بدهد.
بخش سوم
کار اسیران جنگی
ماده 49- دولت بازداشت کننده می تواند اسیران جنگی سالم را با رعایت سن و جنس و درجه و استعداد جسمانی آنها به عنوان کارگر به کار گمارد مخصرصاً از لحاظ اینکه آنها را در حال سلامت جسمانی و روحانی نگاهدارد.
افسران جزء را که اسیر جنگی باشند نمی توان جز به کارهای نظارتی به کارهای دیگر مجبور ساخت. کسانی که به کار نظارتی گماشته نشوند می توانند کار دیگری که مناسب حالشان باشد بخواهند و آن کار تا حدود امکان برای آنان تهیه خواهد شد.
چنانچه افسران و همردیفان کاری مناسب حال خود بخواهند آن کار تا حدود امکان برای آنان تهیه خواهد شد ولی در هیچ حالی نمی توان آنها را به کار وادار کرد.
ماده 50- اسیران جنگی گذشته از کارهای مربوط به اداره و تنظیم و نگاهداری بازداشتگاه خودشان نباید بکار دیگری جز کارهای مربوط به انواع مشروحه زیر وادار شوند:
الف) کشاورزی
ب)صنایع استحصالی یا استخراجی یا کارخانه ای به استثنای صنایع فلزی و مکانیکی و شیمیایی و کارهای فوائد عامه و ساختمان ابنیه که جنبه نظامی داشته باشد یا برای مقاصد نظامی ساخته شود.
ج) حمل و نقل و بارگیری و باراندازی که جنبه یا مقصد نظامی نداشته باشد.
د) فعالیت های بازرگانی یا هنری.
ه ) خدمات خانگی.
و)خدمات عمومی که جنبه یا مقصد نظامی نداشته باشد.
در صورت تخلف از مقررات بالا اسیران جنگی مجاز خواهند بود از حق شکایتی که طبق ماده 78 دارند استفاده نمایند.
ماده 51 - اسیران جنگی باید از شرایط کار مناسب خصوصاً از جهت غذا و منزل و پوشاک و لوازم کار بهره مند شوند. شرایط مزبور نباید کمتر از شرایطی باشد که درباره اتباع دولت بازداشت کننده ای که به همان کارها اشتغال دارند معمول است. به علاوه وضع آب و هوا نیز باید
رعایت شود.
دولت بازداشت کننده که کار اسیران جنگی را مورد استفاده قرار می دهد مراقبت خواهد کرد که در نواحی که اسیران مزبور کار می کنند قوانین ملی مربوط به حمایت کار و مخصوصاً آئین نامه های مربوط به تأمین کارگران اجرا گردد.
به اسیران جنگی باید تعلیمات و وسایل حفاظی مربوط به کاری که باید انجام دهند داده شود و نظیر همان تعلیمات و وسائل حفاظی باشد که به اتباع دولت بازداشت کننده داده می شود.
با قید شروط مقررات مذکور در ماده 52 اسیران جنگی را ممکن است مشمول خطرات عادی کارگران کشوری قرار داد.
در هیچ موردی نباید شرط کار را به وسیلة اقدامات انتظامی سخت تر از معمول ساخت.
ماده 52 - هیچ اسیر جنگی را نمی توان در کارهایی که جنبه ناسالم یا خطرناک دارند به خدمت گماشت مگر آنکه اسیری داوطلبانه حاضر شود.
هیچ اسیر جنگی را نمی توان به کاری که برای یک فرد نیروهای مسلح دولت بازداشت کننده تحقیرآمیز باشد گماشت.
جمع آوری مین یا آلات دیگر نظیر آن جزو کارهای خطرناک محسوب است.
ماده 53 - مدت کار روزانه اسیران جنگی به اضافه مدت ایاب و ذهاب به محل کار نباید زیاد باشد و در هر حال نباید از مدت کار کارگران غیر نظامی اتباع دولت بازداشت کننده که در همان محل و به همان کار اشتغال دارند زیادتر باشد.
در وسط کار روزانه باید اجباراً لااقل یک ساعت استراحت به کارگران داده شود.
چنانچه مدت استراحت کارگران تبعه دولت بازداشت کننده بیشتر باشد اسیران جنگی نیز همان مدت استراحت خواهند داشت. به علاوه
در هر هفته بیست و چهار ساعت متوالی تعطیل خواهند داشت و تعطیل هفتگی مرجحاً روز یکشنبه یا هر روز تعطیل دیگری که در کشور اسیران جنگی معمول است خواهد بود همچنین هر کارگری که یکسال کار کرده باشد هشت روز متوالی مرخصی خواهد داشت و فوق العاده او در این مدت پرداخت خواهد شد.
اگر طرز کار معمول از نوع کار قطعات معین ماشین آلات باشد طرز مزبور نباید موجب افزایش مدت کار گردد.
ماده 54 - فوق العاده کار که به اسیران جنگی تعلق می گیرد بر طبق مقررات ماده 62 این قرارداد معین خواهد شد.
اسیران جنگی که دچار سوانح کار شوند و یا در حین کار یا به علت کار بیمار گردند تحت معالجات لازم قرار خواهند گرفت. به علاوه دولت بازداشت کننده یک گواهی نامه پزشکی به آنان خواهد داد تا برای استیفای حقوق خود به دولت متبوع خویش ارائه نمایند دولت بازداشت کننده یک نسخه ازگواهینامه مزبور را به آژانس مرکزی اسیران جنگی مذکور در ماده 122 ارسال خواهد داشت.
ماده 55 - در فواصل معین و لااقل ماهی یک بار استعداد کار اسیران جنگی به وسیلة معاینه های طبی بررسی خواهد شد. در معاینه های مزبور باید بالاخص نوع کاری که اسیران جنگی باید انجام دهند در نظر گرفته شود. چنانچه یک اسیر جنگی خود را قادر به کار نداند مجاز خواهد بود برای معاینه به مقامات پزشکی بازداشتگاه خود مراجعه کند و پزشکان می توانند توصیه نمایند که اسیرانی که به عقیده آنان قادر به کار نیستند از کار معاف شوند.
ماده 56- طرز تشکیلات دسته های کار نظیر تشکیلات بازداشتگاههای اسیران جنگی خواهد بود.
هر دسته تحت نظر یک بازداشتگاه اسیران جنگی بوده و از نظر اداری تابع آن خواهد بود. مقامات نظامی و فرمانده بازداشتگاه مزبور تحت نظارت دولت خود مسئول رعایت مقررات این قرارداد در دسته کار خواهند بود.
فرمانده بازداشتگاه صورت دسته های کار بازداشتگاه خود را منظماً تهیه و به نمایندگان دولت حامی و کمیتة بین المللی صلیب سرخ یا به سایر دستگاههای کمک به اسیران جنگی که بازداشتگاه را معاینه نمایند، تسلیم خواهد کرد.
ماده 57 - معامله با اسیران جنگی که به حساب اشخاص عادی کار کنند ولو آنکه این اشخاص حفاظت و حمایت آنان را به مسئولیت خود تأمین نموده باشند باید لااقل مساوی با معامله ای باشد که به موجب این قرارداد پیش بینی شده است . دولت بازداشت کننده و مقامات
نظامی و فرمانده بازداشتگاه این قبیل اسیران جنگی عهده دار مسئولیت کامل نگاهداری و پرستاری و پرداخت فوق العاده کار و معامله با اسیران جنگی مزبور خواهند بود.
اسیران جنگی مذکور حق خواهند داشت تماس خود را با معتمدین بازداشتگاه خود حفظ کنند. بخش چهارم
منابع مالی اسیران جنگی
ماده 58- دولت بازداشت کننده به محض شروع مخاصمات و تا زمانیکه قرار لازم در این باب با دولت حامی بدهد می تواند حداکثر وجهی را که اسیران جنگی می توانند نقداً یا شبیه به نقد با خود داشته باشند معین کند. هر مقدار مازادی که مشروعاً در تملک آنان باشد و مأخوذ یا
ضبط شده و همچنین هر پولی که خودشان بسپارند به حساب آنان سپرده خواهد شد و نباید بدون موافقت خود آنان به پول دیگری تبدیل شود.
موقعی که اسیران جنگی اجازه یابند از خارج بازداشتگاه خرید کنند یا مزد خدمتی بدهند پرداخت های مربوطه به توسط خود اسیران جنگی یا به وسیلة اداره بازداشتگاه ها صورت خواهد گرفت و اداره نامبرده پرداختی را به بدهکار حساب اسیران ذینفع منظور خواهد داشت .
دولت بازداشت کننده مقررات مربوط به این موضوع را وضع خواهد کرد.
ماده 59 - وجوهی که به پول دولت بازداشت کننده طبق ماده 18 از اسیران جنگی در موقع دستگیری آنان مأخوذ شود طبق مفاد ماده 64 این قرارداد به بستانکار حساب هر کدام منظور خواهد شد.
همچنین وجوه حاصل از تسعیر سایر نقودی که در همان موقع از اسیران جنگی اخذ شود نیز به بستانکار آن حساب منظور خواهد شد.
ماده 60 - دولت بازداشت کننده به کلیه اسیران جنگی پیش پرداختی بابت حقوق ماهانه خواهد کرد که میزان آن عبارت از مبالغ مشروحه ذیل تسعیراً به پول کشور بازداشت کننده خواهد بود:
1- اسیرانی که درجه آنها کمتر از سرجوخه باشد: هشت فرانک سوئیس
2- سرجوخه و افسران جزء دیگر یا اسیران هم درجة آنان: دوازده فرانک سوئیس
3- افسر تا درجه سروان یا اسیران همدرجه آنان: پنجاه فرانک سوئیس
4- سرگرد و سرهنگ 1 و 2 یا اسیران همدرجه آنان: شصت فرانک سوئیس
4-افسران ارشد یا اسیران همدرجه آنان: هفتاد و پنج فرانک سوئیس
معهذا دولت های متخاصم ذی نفع می توانند رقم پیش پرداخت های حقوق اسیران جنگی طبقات مختلف را که در بالا شرح داده شده به موجب موافقتنامه های اختصاصی تغییر دهد.
به علاوه در صورتیکه مبالغ مذکور در بند بالا نسبت به حقوق پرداختی به اعضای نیروهای مسلح دولت بازداشت کننده زیاد باشد یا در صورتی که به هر علت دیگری موجب زحمت مهمی برای دولت مزبور گردد دولت بازداشت کننده می تواند تا زمان عقد موافقت نامة مخصوص با دولت متبوع اسیران جنگی درباره تغییر مبالغ فوق اقدامات ذیل را به عمل آورد:
الف) حساب اسیران جنگی را کماکان با مبالغ بالا بستانکار نماید.
ب) مبالغ برداشتی از پیش پرداخت حقوق را که برای مصرف اسیران جنگی به اختیا ر آنان گذاشته می شود موقتاً به ارقام معتدلی محدود سازد ولی در مورد اسیران طبقة اول مبالغ مزبور نباید هیچوقت از مبالغی که دولت بازداشت کننده به اعضاء نیروهای مسلح خود می پردازند کمتر باشد.
علل این محدودیت باید بلافاصله به دولت حامی اطلاع داده شود.
ماده 61 - دولت بازداشت کننده وجوهی را که دولت متبوع اسیران جنگی به عنوان متمم حقوق برای آنان بفرستد قبول خواهد کرد مشروط به اینکه مبالغ مزبور برای کلیة اسیران جنگی یک طبقه متساوی باشد و به کلیة اسیران متبوع آن دولت از آن طبقه داده شود و بمحض امکان به بستانکار حساب شخصی اسیران جنگی طبق مفاد ماده 64 منظور گردد. ارسال وجوه متمم مزبور هیچ یک از تعهداتی را که به موجب این قرارداد بر عهده دولت بازداشت کننده است اسقاط نخواهد کرد.
ماده 62 - اسیران جنگی مستقیماً از مقامات بازداشت کننده فوق العاده عادلانه ای بابت کار دریافت خواهند داشت و میزان آن توسط دولت مزبور تعیین خواهد شد ولی در هر حال از ربع فرانک سوئیس بابت هر روز کامل کار کمتر نخواهد بود. دولت بازداشت کننده میزان فوق العاده کار روزانه را که تعیین میکند به اسیران جنگی و همچنین به توسط دولت حامی به دولت متبوع آنان اطلاع خواهد داد.
فوق العاده کار توسط مقامات بازداشت کننده به اسیران جنگی که به طور دائم به مشاغل یا کارهای دستی مربوط به اداره و تنظیمات داخلی و نگاهداری بازداشتگاه و همچنین به اسیران جنگی که برای اجرای وظایف روحانی یا بهداری به نفع همقطاران خود کماشته می شوند نیز تأدیه خواهند گردید.
فوق العاده کار متعمد و معاونین و احیاناً مشاورین او از صندوق سود فروشگاه برداشت خواهد شد . میزان آن توسط معتمد مزبور معلوم و به تصویب فرمانده بازداشتگاه خواهد رسید چنانچه چنین صندوقی موجود نباشد مقامات بازداشت کننده فوق العاده کار عادلانه ای به اسیران مزبور تأدیه خواهد کرد.
ماده 63 - اسیران جنگی مجازند وجوهی را که انفراداً یا اجتماعاً برایشان می رسد دریافت دارند.
هر اسیرجنگی حق دارد از موجودی بستانکار حساب خود به ترتیب مذکور در ماده ذیل در حدودی که دولت بازداشت کننده معین نموده استفاده کند و دولت مزبور باید درخواست های پرداختی را که بدین طریق می شود اجرا نماید. اسیران جنگی اجازه خواهند داشت با رعایت محدودیت های مالی یا پولی که ضرورت اساسی آن را دولت بازداشت کننده لازم بداند حواله هایی به خارجه بدهند . در اینصورت دولت بازداشت کننده بالاخص به احوالجاتی که اسیران جنگی برای اشخاص تحت تکفل خود میفرستند موافقت خواهد کرد.
در هر حال اسیران جنگی می توانند با موافقت دولت متبوع خود پرداختهایی در کشور خود به ترتیب ذیل بنمایند:
دولت بازداشت کننده به توسط دولت حامی اعلامیه ای حاوی کلیه اطلاعات مفید درباره صادر کننده حواله و گیرنده آن با ذکر مبلغ به پول دولت بازداشت کننده برای دولت متبوع اسیر جنگی ارسال خواهد داشت . اعلامیه مزبور باید به امضا ی اسیر ذیربط و امضای فرمانده بازداشتگاه باشد. دولت بازداشت کننده آن مبلغ را به مدیون حساب اسیر جنگی خواهد برد . مبالغی که بدین طریق حواله می شود توسط دولت بازداشت کننده به بستانکار حساب دولت متبوع اسیران جنگی منظور خواهد شد.
دولت بازداشت کننده می تواند برای اجرای مقررات بالا به آیین نامه نمونه که در پیوست شماره 5 این قرارداد نوشته شده مراجعه نماید.
ماده 64- دولت بازداشت کننده برای هر اسیر جنگی حسابی که لااقل دارای مندرجات ذیل باشد نگاه خواهد داشت:
1- مطالبات اسیر جنگی و مبالغی که بابت پیش پرداخت حقوق و فوق العاده کار یا هر عنوان دیگری دریافت نموده . مبالغی که از اسیر جنگی به پول دولت بازداشت کننده مأخوذ شده مبالغی که از اسیر جنگی مأخوذ و بر حسب تقاضای خود او به پول دولت بازداشت کنند تسعیر شده است.
2- مبالغی که نقداً یا نظیر نقدی به اسیر جنگی پرداخت شده، پرداخت هایی که بر حسب تقاضای او به حساب او به عمل آمده، مبالغی که از اسیر جنگی مأخوذ و برحسب تقاضای خود او به پول دولت بازداشت کننده تسعیر شده است.
ماده 65 - هر رقمی که به حساب یک اسیر جنگی درج می شود باید توسط خود او یا توسط معتمدی که به نام او عمل و اقدام می نماید امضاء یا پاراف شود.
اسیران جنگی در هر زمان تسهیلات کافی خواهند داشت که به حساب خود مراجعه کنند و رونوشتی از آن دریافت نمایند . حساب ممکن است توسط نمایندگان دولت در مواقعی که به بازداشتگاه سرکشی می کنند رسیدگی شود.
موقعی که اسیران جنگی از بازداشتگاهی به بازداشتگاه دیگر انتقال می یابند حساب آنان نیز باید به بازداشتگاه جدید منتقل شو د .
موقعی که اسیران جنگی از یک دولت بازداشت کننده به دولت دیگری انتقال می یابند آن قسمت از وجوه آنان که به پول دولت بازداشت کننده نباشد نیز منتقل خواهد شد و نسبت به سایر مبالغی که در بستانکار حسابشان مانده باشد گواهینامه ای به آنان تسلیم خواهد گردید.
دولت های متخاصم ذیربط می توانند بین خود ترتیبی بدهند که در فواصل معین صورت حسابهای اسیران جنگی را به وسیلة دولت حامی برای یکدیگر ارسال دارند.
ماده 66- وقتی که اسارت اسیر جنگی از طریق آزادی یا اعاده به میهن خاتمه یابد دولت بازداشت کننده گواهینامه ای به امضای یک نفر افسر مسئول مبنی بر تصدیق موجودی بستانکار او در پایان اسارت به او تسلیم خواهد کرد. به علاوه دولت بازداشت کننده صورت هایی حاوی کلیه اطلاعات مربوط به اسیرانی که اسارت آنان به واسطه اعاده به میهن، آزادی، فرار، فوت یا به هر نحو دیگر خاتمه یافته یا گواهی موجودی های بستانکار حساب آنان به وسیلة دولت حامی برای دولت متبوع آنان خواهد فرستاد. هر برگ از صورت های مزبور باید توسط یک نفر نماینده مجاز دولت بازداشت کننده گواهی شده باشد.
دولت های ذیربط می توانند تمام یا قسمتی از مقررات بالا را به موجب موافقت نامة مخصوصی تغییر دهند.
دولت متبوع اسیر جنگی مسئول اقدام در تصفیه موجودی بستانکاری خواهد بود که دولت بازداشت کننده در پایان اسارت به وی بدهکار است.
ماده 67 - پیش پرداختهایی که طبق ماده 60 از محل حقوق به اسیران جنگی پرداخت می شود در حکم آن تلقی خواهد شد که توسط دولت متبوع اسیران مزبور تأدیه شده است. نسبت به پیش پرداختهای مزبور به انضمام کلیة پرداخت هایی که توسط آن دولت به موجب بند سوم از ماده 63 و ماده 68 به عمل می آید در پایان جنگ بین دولت های مربوط قرارهای لازم داده خواهد شد.
ماده 68 - هرگونه درخواست فوق العاده غرامت که توسط یکی از اسیران جنگی به علت سانحه یا معلولیت دیگری ناشی از کار به عمل آید به توسط دولت حامی به دولت متبوع او ابلاغ خواهد شد. در هر حال دولت بازداشت کننده بر طبق ماده 54 گواهینامه ای مبنی بر گواهی نوع زخم یا معلولیت و اوضاع و احوال وقوع آن و اطلاعات مربوط به پرستاری های طبی یا بستری شدن در بیمارستان که درباره آن اسیر به عمل آمده است به وی خواهد داد.
این گواهینامه باید به امضای افسر مسئول دولت بازداشت کننده برسد و توضیحات طبی باید توسط طبیب بهداری ارتش گواهی شود.
دولت بازداشت کننده هرگونه درخواست غرامتی را که از یک نفر اسیر جنگی بابت لوازم شخصی و نقدینه یا اشیاء قیمتی که به موجب ماده 18 از وی اخذ شده و هنگام اعاده او به میهن خویش به وی مسترد نگردیده باشد و همچنین هرگونه درخواست غرامت مربوط به فقدان چیزی که اسیر تقصیر آنرا منسوب به دولت بازداشت کننده یا یکی از اعمال آن بداند به دولت متبوع او ابلاغ خواهد کرد . بالعکس دولت بازداشت کننده باید لوازم شخصی را که اسیر جنگی در مدت اسارت لازم دارد به هزینة خود تعویض نماید در هر حال دولت بازداشت کننده گواهینامه ای به امضای افسر مسئول حاوی کلیة اطلاعات مفید به اسیر جنگی خواهد داد که معلوم نماید به چه جهت لوازم و نقدینه یا
اشیاء قیمتی مزبور به او مسترد نشده است نسخة ثانی این گواهی نامه به توسط آژانس مرکزی اسیران جنگی مذکور در ماده 133 برای دولت متبوع اسیر ارسال خواهد شد.
بخش پنجم
روابط اسیران جنگی با خارج
ماده 69 - دولت بازداشت کننده به محض اینکه اسیران جنگی به دستش افتند باید اقداماتی را که برای اجرای این قرارداد پیش بینی کرده به اسیران جنگی اطلاع دهد و به وسیلة دولت حامی به اطلاع دولت متبوع آنان نیز برساند. همچنین هر تغییری را که در اقدامات مزبور داده شود اطلاع خواهد داد.
ماده 70 - هر اسیر جنگی به محض اینکه به اسارت درآمد یا منتهی یک هفته بعد از ورود به بازداشتگاه ولو بازداشتگاه عبوری و همچنین در صورت بیماری یا انتقال به بیمارستان یا بازداشتگاه دیگری باید بتواند کارتی که در صورت امکان مطابق نمونه پیوست این قرارداد باشد مستقیماً به خانواده خود و همچنین به آژانس مرکزی اسیران جنگی مذکور در ماده 123 ارسال و آنها را از اسارت و نشانی و وضع سلامت خود مستحضر سازد.
این کار تها با کمال سرعت ممکن ارسال خواهد شد و نباید دچار هیچگونه تأخیری شوند.
ماده 71 - اسیران جنگی مجازند که کارت و نامه دریافت و ارسال کنند. چنانچه دولت بازداشت کننده معتقد باشد که لازم است مکاتبات مزبور محدود شود لااقل باید هر ماه اجازه ارسال دو نامه و چهار کارت که حتی المقدور طبق نمونه های پیوست این قرارداد باشد بدهد
(کارت های مذکور در ماده 70 جزو این تعداد نیست).
محدودیت های دیگری نمی توان برقرار ساخت مگر آنکه دولت حامی به ملاحظة مشکلاتی که برای دولت دستگیرکننده در استخدام عده کافی مترجم خوب جهت اجرای سانسور موجود باشد محدودی تهای مزبور را بخیر و صلاح خود اسیران تشخیص دهد.
در صورتیکه بنا باشد نامه های وارده به عنوان اسیران جنگی محدود شود تصمیم آن را فقط دولت متبوع آنان احیاناً بنابر تقاضای دولت بازداشت کننده باید اتخاذ نماید کارت ها و نامه ها باید توسط سریع ترین وسایلی که دولت بازداشت کننده دارد حمل شود و نباید آنها را برای مقاصد انضباطی نگاهداشت یا به تأخیر انداخت.
اسیران جنگی که مدتی از خانواده خود بی خبر مانده باشند یا وصول و ارسال خبر برای آنها از طریق عادی غیرمقدرر باشد و آنهایی که با خانواده خود بعد مسافت فوق العاده دارند اجازه خواهند یافت تلگرافاتی به کسان خود بفرستند. وجه این قبیل تلگرافات به بدهکار حساب آنان
نزد دولت بازداشت کننده منظور یا از محل پولی که موجرد دارند پرداخت خواهد شد همچنین اسیران در مقام فوریت می توانند از این قاعده استفاده کنند.
به طور کلی مکاتبات اسیران جنگی به زبان مادری خودشان تحریر خواهد یافت و دولت های متخاصم می توانند السنه دیگری را هم مجاز نمایند.
کیسه های حاوی پست اسیران جنگی به دقت مهر و موم خواهد شد و برچسبی خواهد خورد که محتویات آنها را به طور وضوح معلوم کند آن وقت به دفاتر پست مقصد ارسال خواهد گردید.
ماده 72 - اسیران جنگی اجازه خواهند داشت که به وسیله پست یا هر وسیلة دیگری امانات انفرادی یا دسته جمعی دریافت دارند که من جمله حاوی مواد غذایی لباس دارو و اشیاء مخصوص رفع احتیاجات مذهبی و مطالعاتی و اوقات بیکاری آنان از قبیل کتاب و لوازم مذهبی و ادوات علمی و فرمول امتحانات و آلات موسیقی و لوازم ورزش و اشیائی باشد که اسیران به وسیلة آن بتوانند مطالعات خود را ادامه دهند یا فعالیت هنری نمایند.
این قبیل مرسولات به هیچ وجه دولت بازداشت کننده را از تعهداتی که به موجب این قرارداد بر عهده دارد معاف نخواهد ساخت .
تنها محدودیتی که ممکن است در مورد این قبیل مرسولات قائل شد محدودیت هایی است که دولت حامی برای خیر و صلاح خود اسیران جنگی پیشنهاد کند و یا کمیته بین المللی صلیب سرخ و هر دستگاه دیگری که به اسیران جنگی کمک می کند به علت تراکم وسایط نقلیه و ارتباطات فقط از لحاظ حمل امانات محدودیت هایی پیشنهاد نماید.
طرز ارسال امانات شخصی یا دسته جمعی در صورت لزوم به موجب موافقت نامه های مخصوص بین دول زیربط معلوم خواهد شد و این موافقت نامه ها نباید در هیچ حال موجب تأخیر توزیع امانات امدادی اسیران جنگی گردد. امانات و خوار بار و ملبوس نباید محتوی کتاب باشد .
اعانات بهداری باید عموماً در بسته های دسته جمعی ارسال شود.
ماده 73 - چنانچه موافقت نامه های مخصوصی بین دول ذیربط راجع به طرز دریافت و توزیع امانات حاوی اعانات دسته جمعی موجود نباشد
آیین نامة مربوط به اعانات دسته جمعی پیوست این قرارداد به موقع اجراء گذاشته خواهد شد.
موافقت نامه های مخصوص مذکور در فوق به هیچ وجه نباید حق معتمد را از حیث تحویل گرفتن اعانات دسته جمعی اسیران جنگی و تقسیم و صرف آنها بخیر و صلاح اسیران محدود سازد.
همچنین موافقت نامه های مزبور نباید حقی را که نمایندگان دول حامی و کمیتة بین المللی صلیب سرخ یا هر دستگاه دیگر کمک به اسیران جنگی از حیث عهده داری ایصال امانات دسته جمعی و بررسی در تقسیم آن بین گیرندگان دارند محدود سازد.
ماده 74 - کلیة امانات حاوی اعانات جهت اسیران جنگی از هرگونه حقوق ورودی و گمرک و غیره معاف خواهند بود.
مکاتبات و امانات حاوی اعانات و امانات نقدی مجاز که به عنوان اسیران جنگی فرستاده شود یا توسط آنها به وسیلة پست خواه مستقیماً و خواه به توسط دفاتر اطلاعات مذکور در ماده 123 ارسال گردد از هرگونه عوارض پستی چه در کشورهای مبدأ و مقصد و چه در کشورهای عرض راه معاف خواهد بود.
کرایه حمل امانات حاوی اعانات به مقصد اسیران جنگی که حمل آن به علت وزن یا هر علت دیگری به وسیلة پست مقدور نباشد در تمام اراضی که تحت نظارت دولت بازداشت کننده است به عهده آن دولت خواهد بود. دولت های عضو این قرارداد هزینه های مزبور را در قلمرو خو د تحمل خواهند کرد.
در صورت فقدان موافقت نامه های مخصوص بین دولت های ذیربط هزینه های ناشی از حمل این قبیل امانات که معمول معافیت های مذکور در فوق نباشد به عهده فرستنده خواهد بود.
دولت های معظمة متعاهد سعی خواهند کرد مخارج تلگرافاتی که اسیران جنگی مخابره می کنند یا دریافت می نمایند حتی الامکان تخفیف یابد.
ماده 75 - در صورتیکه عملیات جنگی مانع از آن باشد که دول ذیربط تعهداتی را که از حیث تأمین حمل و نقل امانات مذکور در مواد 70 و 71 و 72 و 77 برعهده دارند ایفاء نمایند دول حامی مربوط و کمیتة بین المللی صلیب سرخ یا هر دستگاه دیگری که مورد قبول متخاصمین باشد می توانند حمل امانات را با وسائل مناسب (واگن – کامیون- کشتی- هواپیما و غیره) عهده دار گردند.
ماده 76 - سانسور نامه های واصله جهت اسیران جنگی یا نامه های صادره آنان باید در کوتاه ترین مدت ممکن به عمل آید و فقط باید توسط دولت فرستنده و دولت گیرنده صورت گیرد. هر یک از این دو دولت نمی توانند یک نامه را بیش از یک بار سانسور کنند.
بازرسی امانات اسیران جنگی نباید طوری صورت گیرد که حفظ و نگاهداری مواد غذایی محتوی آنها را مشکل سازد. این بازرسی در غیر مورد کتاب یا نوشته در حضور گیرنده امانت یا یکی از رفقای او که رسماً نمایندگی او را داشته باشد صورت خواهد گرفت . تسلیم امانات انفرادی یا دسته جمعی به اسیران نباید به بهانه مشکلات سانسور به تأخیر افتد.
هرگونه قدغن ارسال مراسلات که توسط دولت های متخامم به علل نظامی یا سیاسی مقرر شود فقط جنبة موقتی خواهد داشت و مدت آن حتی الامکان کوتاه خواهد بود.
ماده 77 - دولت های بازداشت کننده همه گونه تسهیلات فراهم خواهند آورد که اوراق و اسناد وارده به عنوان اسیران جنگی یا صادره توسط آنان خصوصاً وکالتنامه و وصیت نامه به توسط دولت حامی یا آژانس مرکزی اسیران جنگی مذکور در ماده 123 به مقصد برسد.
در همه احوال دول بازداشت کننده در تنظیم این قبیل اسناد برای اسیران جنگی تسهیلات لازم فراهم خواهند کرد و بالاخص به آنان اجازه خواهند داد که با یک نفر حقوقدان مشورت نمایند و اقدامات لازم به عمل خواهند آورد که صحت امضای اسیران به گواهی برسد.
بخش ششم
روابط اسیران جنگی با مقامات رسمی
فصل اول
شکایات اسیران جنگی به علت کیفیات اسارت
ماده 78 - اسیران جنگی حق دارند نسبت به کیفیات اسارت که در حق آنان معمول است به مقامات نظامی که آنها را اسیر کرده اند عرضحال بدهند.
همچنین بدون هیچ گونه محدودیتی حق دارند خواه به وسیله معتمد خود و خواه چنانچه لازم بدانند مستقیماً به نمایندگان دول حامی مراجعه و موارد شکایت خود را نسبت به کیفیات اسارت خویش ابراز نمایند.
عرضحال ها و شکایات مزبور را نباید محدود کرد و یا جزو سهمیة مکاتبات موضوع ماده 71 شمرد.
عرضحال ها و شکایات باید فوراً به مقصد برسد و نباید موجب هیچ گونه تنبیه شاکی شود ولو آنکه بی اساسی آن معلوم گردد.
معتمدین می توانند در فواصل معین گزارش هایی راجع به وضع بازداشتگاه ها و احتیاجات اسیران جنگی به نمایندگان دول حامی ارسال دارند.
فصل دوم
نمایندگان اسیران جنگی
ماده 79 - در کلیة اماکنی که اسیران جنگی اقامت دارند به استثنای اماکن افسران هر شش ماه یک مرتبه اسیران جنگی آزادانه و با رأی مخفی معتمدینی انتخاب خواهند کرد که نمایندگی آنان را نزد مقامات نظامی و دولت های حامی و کمیتة بین المللی صلیب سرخ و هر دستگاه تعاونی دیگری داشته باشد. معتمدین پس از شش ماه قابل تجدید انتخابند.
در بازداشتگاه افسران و همردیفان یا در بازداشتگا ههای مختلط ارشد افسران اسیر با رعایت قدمت توقف در درجه معتمد بازداشتگاه خواهد بود. در بازداشتگاه های افسران یک یا چند نفر مشاور که از بین افسران انتخاب می شوند او را معاونت خواهند کرد.
در بازداشتگاه های مختلط معاونین توسط اسیران جنگی غیر از افسر و از بین خودشان انتخاب خواهند شد.
در اردوگاه های کار اسیران جنگی افسران اسیر جنگی که از همان ملیت اسیران مزبور باشند برای ا نجام آن قسمت از وظایف اداری اردوگاه که به عهده اسیران جنگی است منصوب خواهند شد.
این افسران ممکن است علاوه بر آن به سمت معتمد اسیران جنگی نیز طبق مفاد بند اول این ماده تعیین شوند. در این صورت معاونین معتمد از بین اسیران جنگی غیر افسر انتخاب خواهند شد.
هر معتمدی که انتخاب می شود باید قبل از شروع به کار مورد تصویب دولت بازداشت کننده قرار گیرد . چنانچه دولت بازداشت کننده از قبول یک نفر اسیر جنگی که به توسط رفیقان اسارت خویش به سمت معتمد انتخاب شده امتناع ورزد باید علل امتناع خود را به دولت حامی اطلاع دهد.
در همه احوال معتمد باید با اسیران جنگی که نمایندگی آنان را به عهده دارد دارای یک ملیت و یک زبان و رسوم و عادات واحد باشند .
بنابراین اسیران جنگی که در قسمت های مختلف یک بازداشتگاه بر حسب ملیت و زبان و عادات خود تقسیم شده اند به نسبت هر قسمت معتمد جداگانه طبق مفاد بند سابق خواهند داشت.
ماده 80 - معتمدین باید به آسایش جسمانی و روحانی و فکری اسیران جنگی کمک کنند. مخصوصاً در صورتی که اسیران جنگی بخواهند بین خود تعاون متقابل تشکیل دهند تشکیلات مزبور قطع نظر از وظایف خاصی که به موجب سایر مقررات به معتمدین سپرده شده در
صلاحیت معتمدین خواهد بود.
معتمدین رانمی توان صرفاً به علت وظیفة سرپرستی که به عهده دارند مسئول تخلفات اسیران جنگی قرار داد.
ماده 81 - در صورتی که عهده داری کار دیگری مزاحم انجام وظیفة معتمدین باشد نباید آنها را به هیچ کاری دیگر مجبور ساخت.
معتمدین می توانند معاونینی را که لازم دارند از بین اسیران انتخاب کنند. همه گونه تسهیلات مادی خصوصاً تا حدی آزادی آمد و شد که برای انجام وظیفة آنان ضروری است(معاینة دسته های کار دریافت امانت حاوی اعانات و غیره)برای آنان فراهم خواهد گردید.
معتمدین مجاز خواهند بود اماکنی را که محل بازداشت اسیران جنگی است معاینه کنند و اسیران جنگی حق خواهند داشت آزادانه با معتمد خود مشورت نمایند.
برای مکاتبات تلگرافی و پستی با مقامات بازداشت کننده و دول حامی و کمیته بین المللی صلیب سرخ و نمایندگان آنان و همچنین با کمیسیون های مختلط پزشکی و دستگاه های تعاونی دیگری که به کمک اسیران جنگی آمده باشند همه گونه تسهیلات برای معتمدین فراهم خواهد گردید.
معتمدین دسته های کار نیز در مورد مکاتبه با معتمد اصلی بازداشتگاه ها از همین تسهیلات برخوردار خواهند بود مکاتبات مزبور محدود نبوده و جزو سهمیه مذکور در ماده 71 شمرده نخواهد شد.
هیچ معتمدی را نباید به جای دیگر منتقل ساخت مگر آنکه فرصت کانی به او داده شود که جانشین خود را به امور جاری واقف سازد.
در صورت عزل یک نفر معتمد باید علل این تصمیم به دولت حامی اطلاع داده شود.
فصل سوم
تنبیهات جزایی و انتظامی
1- مقررات عمومی
ماده 82 - اسیران جنگی مشمول قوانین و آئین نامه ها و احکام عمومی خواهند بود که در نیروهای مسلح دولت بازداشت کننده مجری است. دولت بازداشت کننده مجاز خواهد بود نسبت به هر اسیر جنگی که از قوانین و آیین نامه ها و احکام عمومی مزبور تخلف نموده باشد
تصمیمات قضائی یا انتظامی اتخاذ نماید ولی هیچ گونه تعقیب یا تنبیهی که مخالف مفاد این ماده باشد مجاز نخواهد بو د . چنانچه قوانین و آیین نامه ها و احکام عمومی دولت بازداشت کننده ارتکاب اعمالی را توسط اسیر جنگی قابل مجازات بداند که آن اعمال در صورت ارتکاب
اعضای نیروهای مسلح همان دولت قابل مجازات نباشد این قبیل اعمال فقط ممکن است موجب تنبیهات انتظامی گردد.
ماده 83 - در صورتیکه تردید حاصل شود که عمل ارتکابی اسیر جنگی مشمول مجازات انتظامی یا مجازات قضائی است دولت بازداشت کننده مراقبت خواهد کرد که مقامات مربوطه کمال اغماض را در قضاوت امر مرعی دارند و تا جاییکه ممکن است تصمیمات انتظامی را بر تعقیب قضائی مرجح دارند.
ماده 84 - تنها دادگاههای نظامی می توانند اسیران جنگی را دادرسی کنند مگر آنکه قوانین دولت بازداشت کننده مصرحاً به دادگاههای کشوری اجازه داده باشد افراد نیروهای مسلح خود آن دولت را مرتکب همان عمل خلاف اسیر جنگی شده باشند دادرسی کنند.
در هیچ موردی اسیر جنگی نباید در دادگاهی که متضمن تضمینات معمول استقلال و بی طرفی نباشد و بالاخص در دادگاهی که جریان دادرسی آن حقوق و وسائل دفاع را طبق ماده 105 تأمین نکند دادرسی شود.
ماده 85 - اسیران جنگی که به موجب قوانین دولت بازداشت کننده به علت اعمالی که قبل از دستگیری خرد مرتکب شده اند تحت تعقیب قرار بگیرند مشمول مزایای این قرارداد خواهند بود ولو آنکه محکوم شوند.
ماده 86 - هیچ اسیر جنگی را نمی توان به علت یک عمل یا یک اتهام بیش از یک بار مجازات کرد.
ماده 87 - اسیران جنگی را نمی توان توسط مقامات نظامی یا دادگاههای دولت بازداشت کننده جز به مجازات هایی که برای همان اعمال مورد اتهام درباره اعضاء نیروهای مسلح همان دولت پیش بینی شده به مجازات های دیگر محکوم ساخت.
دادگاهها و مقامات دولت بازداشت کننده در موقع تعیین مجازات باید این نکته را به وسیع ترین وجهی در نظر بگیرند که چون متهم تبعه دولت بازداشت کننده نیست هیچگونه وظیفة وفاداری در قبال آن دولت ندارد و اینکه در اختیار آن دولت است فقط بر اثر اوضاع و احوالی است که خارج از اختیار شخص او بوده است.
دادگاه ها و مقامات نامبرده مختار خواهد بود که آزادانه مجازاتی را که جهت تخلف اسیر معین است تخفیف دهند و مکلف نخواهند بود حداقل مجازات معین جهت تخلف مزبور را اجرا نماید.
هرگونه مجازات دسته جمعی برای اعمال انفرادی و هرگونه تنبیه بدنی و هرگونه حبس در اماکنی که از روشنایی روز محروم باشد و به طورکلی هرگونه شکنجه و قساوت ممنوع است. از این گذشته دولت بازداشت کننده نمی تواند هیچ اسیر جنگی را از درجة خود محروم سازد
و یا از حمل علامات آن ممانعت نماید.
ماده 88 - افسران و افسران جزء و سربازان اسیر جنگی که مجازات انتظامی یا قضائی می شوند نباید معامله ای که با آنها می شود سخت تر از معامله ای باشد که با افراد نیروهای مسلح دولت بازداشت کننده که دارای همان درجه و محکوم به همان مجازات شده باشند می شود.
اسیران جنگی از جنس اناث نباید در موقع تعیین مجازات به محکومیتی شدیدتر از محکومیت زنان وابسته به نیروهای دولت بازداشت کننده که مرتکب همان جرم شده باشد محکوم شوند یا در دوره اجرای مجازات رفتاری که با آنها می شود شدیدتر از رفتاری باشد که با زنان وابسته به نیروهای آن دولت می شود.
در هیچ حالی اسیران جنگی از جنگ اناث نباید در موقع تعیین مجازات به محکومیتی شدیدتر از محکومیت مردان عضو نیروهای جنگی دولت بازداشت کننده که مرتکب همان جرم شده باشند محکوم گردند یا در موقع اجرای مجازات معاملة شدیدتری با آنها بشود.
پس از انجام مجازات های انتظامی یا قضائی درباره اسیرجنگی که محکومیت یافته باشد نباید رفتاری که با او می شود با رفتاری که با اسیران می شود متفاوت باشد.
2- مجازات های انتظامی
ماده 89- مجازات های انتظامی که درباره اسیران جنگی ممکن است اجراء شود به قرار ذیل است:
1- جریمه تا میزان پنجاه درصد از مساعده حقوق و فوق العاده کار مذکور در مواد 60 و 62 در مدتی که زیاده بر سی روز نباشد.
2 - حذف مزایایی که علاوه بر مقررات این قرارداد داده می شود.
3- بیکاری هایی که از دو ساعت در روز تجاوز نکند.
4- توقیف
مجازات بند 3 را نمی توان درباره افسران معمول داشت.
در هیچ موردی مجازات های انتظامی نباید خلاف انسانیت و توأم با خشونت یا متضمن خطر برای سلامت اسیران جنگی باشد.
ماده 90- مدت یک تنبیه واحد هیچگاه از 30 روز متجاوز نخواهد بود. در موارد جرم انتظامی مدت توقیف احتیاطی که متهم قبل از دادرسی و اعلام مجازات تحمل نموده از مدت محکومیت کسر خواهد شد.
حداکثر سی روز فوق نباید تجاوز شود ولو آنکه یک نفر اسیر جنگی بایستی نسبت به چند قضیه اعم از اینکه با هم ارتباط داشته یا بی ارتباط باشند از جنبه انتظامی جواب بدهد.
بین رأی انتظامی و اجرای آن نباید بیش از یک ماه فاصله شود.
چنانچه یک نفر اسیر جنگی محکوم مجدداً به مجازات انتظامی جدیدی محکوم شود درصورتیکه مدت یکی از دو محکومیت مزبور ده روز یا بیشتر باشد باید بین اجرای دو مجازات لااقل سه روز فاصله قائل گردید.
ماده 91- فرار یک اسیر جنگی در موارد ذیل مقرون به موفقیت شناخته خواهد شد:
1- در صورتی که به نیروهای مسلح دولت متبوع خود یا به نیروهای مسلح یک دولت متحد آن ملحق شود.
2- درصورتی که از اراضی تحت اختیار دولت بازداشت کننده یا دولت متفق آن خارج شود.
3 - در صورتی که به یک کشتی تحت پرچم دولت متبوع خود یا یک دولت متحد آن که در آب های ساحلی دولت بازداشت کننده باشد
ملحق شود مشروط به اینکه کشتی مزبور تحت امر دولت بازداشت کننده واقع نباشد.
اسیران جنگی که به مصداق این ماده موفق به فرار شوند اگر مجدداً اسیر کردند مشمول هیچگونه مجازاتی برای فرار سابق خود نخواهند بود.
ماده 92- اسیر جنگی که اقدام به فرار کند و قبل از توفیق یافتن به مصداق ماده 91، دستگیر شود نسبت به عمل مزبور ولو در صورت تکرار فقط مشمول یک مجازات انتظامی خواهد بود.
فراری دستگیر شده هر چه زودتر به مقامات نظامی مربوط تسلیم خواهد گردید.
اسیران جنگی که بر اثر فرار مقرون با عدم موفقیت مجازات شده باشند ممکن است علی رغم بند چهارم از ماده 88 تحت مراقبت مخصرص قرار داده شوند ولی مشروط به اینکه مراقبت مزبور به سلامت مزاج آنها صدمه نزند و در بازداشتگاه اسیران جنگی صورت گیرد و متضمن حذف هیچ یک از تضمیناتی که به موجب این قرارداد به آنان اعطاء شده نباشد.
ماده 93- فرار یا اقدام به فرار ولو در صورت تکرار در مورد اسیر جنگی که به علت تخلف ارتکابی در حین فرار یا اقدام به فرار به دادگاه احاله شده باشد در حکم علل مشدده شمرده نخواهد شد.
مطابق مدلول ماده 83- تخلفاتی که اسیران جنگی منحصراً به منظور تسهیل فرار خود مرتکب شوند و متضمن هیچگونه اعمال خشونت بر علیه اشخاص نباشد خواه تخلف از مقررات مالکیت عمومی یا سرقت بدون قصد تمول و خواه تهیه یا استعمال اوراق جعلی یا پوشیدن لباس کشوری باشد فقط مشمول مجازات های انتظامی خواهند بود.
اسیران جنگی که در فرار یا اقدام به فرار معاونت کرده باشند از این بابت فقط مشمول یک مجازات انتظامی خواهند بود.
ماده 94- چنانچه یک اسیر جنگی فراری دستگیر شود مراتب بر طبق ترتیب مذکور در ماده 122 فقط به منظور اطلاع به دولت متبوع او اعلام خواهد گشت.
ماده 95- اسیران جنگی که به خلاف های انتظامی متهمند به انتظار رأی نباید در توقیف احتیاطی نگاهداشته شوند مگر آنکه همین عمل درباره اعضای نیروهای مسلح دولت بازداشت کننده در مورد خلاف های نظیر آن مجری باشد و یا اینکه منافع عالیة حفظ نظم و انتظام بازداشتگاه چنین توقیفی را ایجاب کند.
در مورد کلیة اسیران جنگی توقیف احتیاطی که در صورت خلاف های انتظامی به عمل می آید به حداقل تقلیل خواهد یافت و از چهارده روز تجاوز نخواهد کرد.
مقررات مواد 97 و 98 این فصل درباره اسیرانی که به علت خلاف انتظامی در توقیف احتیاطی هستند اجرا خواهد گردید.
ماده 96- اعمال خلاف انتظام مورد بازجویی فوری قرار خواهد گرفت.
مجازات های انتظامی در عین حفظ صلاحیت دادگاه ها و مقامات عالیة نظامی فقط توسط افسری که به سمت فرمانده بازداشتگاه دارای اختیارات انتظامی باشد یا توسط یک افسر مسئول که جانشین او باشد و یا افسری که فرمانده مزبور اختیارات انتظامی خود را به وی تفویض
کرده باشد معلوم خواهد شد.
این اختیارات در هیچ حالی نباید به یک اسیر جنگی تفویض یا توسط یک اسیر جنگی اعمال شود. قبل از صدور حکم مجازات انتظامی باید موارد اتهام به طور دقیق به او اجازه داده شود که عمل خود را توضیح دهد و از خود دفاع نماید.
به وی اجازه داده خواهد شد که شهادت شهود خود را باصغاء برساند و در صورت لزوم به یک نفر مترجم ذیصلاحیت متوسل گرد د . حکم صادره به اسیر جنگی و معتمد اعلام خواهد شد.
فرمانده بازداشتگاه باید دفتری برای ثبت مجازات های انتظامی صادره نگاه دارد. دفتر مزبور در اختیار نمایندگان دولت حامی نگاهداشته خواهد شد.
ماده 97- اسیران جنگی را در هیچ موردی نباید برای اجرای مجازا تهای انتظامی به مؤسسات تأدیبی (زندان - توقیف گاه نظامی - زندان محکومیت اعمال شاقه و غیره) انتقال داد.
کلیة اماکن مجازات های انتظامی باید مطابق شرایط بهداشتی مذکور در ماده 25 باشد. اسیران جنگی که در دوره مجازات به سر می برند
باید قادر باشند که خود را در حال نظافت طبق مفاد ماده 29 نگاهدارند توقیف گاه افسران و همردیفان از توقیفگاه انسران جزء و افراد جدا خواهد بود.
اسیران جنگی از جنس اناث که در دوره مجازات انتظامی به سر می برند باید در اماکنی متمایز از اماکن مردان توقیف شوند و مستقیماً تحت مراقبت زنان باشند.
ماده 98- اسیران جنگی که بر اثر مجازات انتظامی در توقیفند کماکان از مقررات این قرارداد بهره مند خواهند بود مگر در حدودی که نفس توقیف مقررات مزبور را غیرقابل اجرا سازد. معهذا مزایای مواد 78 و 126 نباید در هیچ حالی از آنان سلب گردد.
اسیران جنگی را که مجازات انتظامی می یابند نباید از مزایای وابسته به درجه آنان محروم ساخت. اسیران جنگی که مجازات انتظامی می یابند حق خواهند داشت که ورزش بدنی کنند و لااقل دو ساعت در هوای آزاد به سر برند.
در صورتی که تقاضا کنند حق خواهند داشت در معاینه طبی روزانه حاضر شوند.
پرستاری هایی را که وضع مزاج آنان ایجاب می کند دریافت خواهند داشت و در صورت لزوم به درمانگاه بازداشتگاه یا به بیمارستان منتقل خواهند شد.
همچنین حق خواهند داشت بنویسند و بخوانند و نامه دریافت و ارسال دارند ولی امانات و پولی که برای آنان می رسد پس از پایان مجازات به آنها تسلیم خواهد شد. این قبیل امانات و مرسولات تا پایان مجازات آنان به معتمد بازداشتگاه سپرده خواهد شد و معتمد مزبور مواد غذایی فاسد شدنی موجود در امانات را به درمانگاه تسلیم خواهد کرد.
3- تعقیب قضایی
ماده 99- هیچ اسیر جنگی را نمی توان به واسطة عملی تعقیب یا محکوم کرد که آن عمل به موجب قوانین دولت بازداشت کننده یا به موجب حقوق بین المللی که در تاریخ ارتکاب آن عمل معتبر است مصرحاً ممنوع نباشد.
هیچ فشار روحی یا بدنی نباید به منظور اعتراف به عمل مورد اتهام به اسیر جنگی وارد آید.
هیچ اسیر جنگی را نمی توان محکوم نمود مگر آنکه وسیلة دفاع داشته باشد و یک نفر مدافع ذیصلاحیت به او معاونت کند.
ماده 100- در مورد تخلفاتی که طبق قوانین دولت بازداشت کننده مشمول حکم اعدام است باید مراتب هر چه زودتر به اسیران جنگی و دولتهای حامی اطلاع داده شود.
بعد هم هیچ گونه تخلفی را نمی توان بدون موافقت دولت متبوع اسیران با حکم اعدام مجازات کرد.
درباره اسیر جنگی نمی توان حکم اعدام صادر کرد مگر پس از آنکه توجه دادگاه طبق بند دوم از ماده 87- مخصوصاً به این نکته جلب شده باشد که چون متهم تبعة دولت بازداشت کننده نیست هیچگونه وظیفة وفاداری در قبال آن دولت ندارد و فقط بواسطة عللی خارج از اختیار خود اوست که به دست دولت بازداشت کننده افتاده است.
ماده 101- چنانچه درباره یک اسیر جنگی حکم اعدام صادر گردد حکم مزبور از تاریخی که شرح جزئیات آن طبق ماده 107 به دولت حامی به نشانی معین برسد تا انقضای لااقل شش ماه نباید به موقع اجرا گذاشته شود.
ماده 102- حکم صادره بر علیه اسیر جنگی در صورتی معتبر است که توسط همان محاکم و مطابق همان اصول دادرسی که درباره اشخاص متعلق به نیروهای دولت بازداشت کننده معمول است صادر شده باشد. از آن گذشته اعتبار آن در صورتی است که مفاد این فصل رعایت گردیده باشد.
ماده 103- هر بازپرسی قضایی بر علیه اسیر جنگی باید در کمال سرعتی که اوضاع و احوال اجازه می دهد جریان یابد به طوری که دادرسی هرچه زودتر به عمل آید.
هیچ اسیر جنگی را نمی توان در توقیف احتیاطی نگاهداشت مگر به میزانی که درباره اعضای نیروهای مسلح دولت بازداشت کننده برای نظیر همان تخلفات مجری است و یا در صورتی که امنیت کشور توقیف اسیر را ایجاب کند ولی در هیچ حالی توقیف احتیاطی مزبور نباید از
سه ماه تجاوز کند.
مدت توقیف احتیاطی اسیر جنگی از مدت مجازات محرومیت از آزادی اسیر محکوم کسر خواهد گردید از این گذشته در موقع تعیین مجازات هم مدت مزبور در نظر گرفته خواهد شد.
اسیران جنگی در مدت توقیف احتیاطی از مقررات مواد 97 و 98 این فصل بهره مند خواهد بود.
ماده 104- در هر موردی که دولت بازداشت کننده تصمیم به تعقیب قضایی یک اسیر جنگی بگیرد مراتب را هر چه زودتر و لااقل سه هفته قبل از شروع دادرسی به دولت حامی اطلاع خواهد داد. مهلت سه هفته مزبور از تاریخی شروع می شود که اطلاع نامه به دولت حامی به نشانی که دولت مزبور قبلا به دولت بازداشت کننده اطلاع داده برسد.
اطلاع نامة مزبور حاوی مطالب زیر خواهد بود:
1 - نام و نام خانوادگی اسیر جنگی با ذکر درجه و شماره و تاریخ تولد او در صورتیکه شغلی داشته باشد با تعیین شغل و حرفه او.
2- محل توقیف یا بازداشت.
3- شرح اتهام یا اتهامات با ذکر مقررات قانونی که درباره آن اتهامات قابل اجرا است.
4 -تعیین دادگاهی که قضیه را دادرسی خواهد کرد با ذکر تاریخ و محلی که برای شروع دادرسی در نظر گرفته شده.
عین این اطلاع نامه توسط دولت بازداشت کننده به معتمد اسیر جنگی تسلیم خواهد شد .
چنانچه در موقع شروع دادرسی با ارائه سند مدلل نشود که دولت حامی و اسیر جنگی و معتمد ذیربز اطلاع نامه فوق را لااقل سه هفته قبل از شروع دادرسی دریافت داشته اند دادرسی به عمل نخواهد آمد و موکول به بعد خواهد گردید.
ماده 105- اسیر جنگی حق خواهد داشت توسط یکی از رفقای خود معاونت شود و به وسیلة یک نفر وکیل که خود انتخاب می کند دفاع گردد شاهد به دادگاه بیاورد و در صورت لزوم یک نفر مترجم ذیصلاحیت بخواهد. دولت بازداشت کننده به موقع قبل از دادرسی به او اطلاع خواهد داد که این حقوق را دارد.
چنانچه اسیر جنگی مدافع تعیین نکرده باشد دولت حامی یک نفر مدافع برای او تهیه خواهد کرد. دولت حامی برای این کار لااقل یک هفته فرصت خواهد داشت و دولت بازداشت کننده بر حسب تقاضای آن دولت صورتی از کسانی که برای تأمین دفاع صلاحیت دارند جهت او ارسال خواهد داشت. در صورتی که مدافع توسط اسیر جنگی یا دولت حامی هیچکدام انتخاب نشده باشد دولت بازداشت کننده رأساً یک نفر وکیل ذیصلاحیت برای دفاع متهم تعیین خواهد کرد.
وکیل مدافع برای تهیة مقدمات دفاع متهم لااقل دو هفته از شروع دادرسی وقت خواهد داشت و نیز از تسهیلات لازم برخوردار خواهد بود من جمله می تواند آزادانه با متهم ملاقات و بدون حضور کسی با او صحبت کند. همچنین می تواند با کلیة شهود متهم من جمله اسیران جنگی گفتگو کند. وکیل نامبرده تا پاپان مواعد استینافی از این تسهیلات بهره مند خواهد بود.
ادعانامه و مدارکی که به طورکلی طبق قوانین جاریه ارتش دولت بازداشت کننده به متهمین ابلاغ می شود با فرصت کافی قبل از شروع دادرسی به زبانی که متهم بفهمد به اسیر متهم تسلیم خواهد شد. ادعانامه و مدارک مزبور به همین کیفیت به مدافع متهم نیز تسلیم خواهد گردید.
نمایندگان دولت حامی حق خواهند داشت در جلسات دادرسی حضور یابند مگر آنکه دادرسی از لحاظ مصالح تأمینی کشور در جلسة غیرعلنی به عمل آید. در این صورت دولت بازداشت کننده این موضوع را به دولت حامی اطلاع خواهد داد.
ماده 106- هر اسیر جنگی حق خواهد داشت طبق کیفیات معمول در مورد اعضای نیروهای مسلح دولت بازداشت کننده در مورد هر حکمی که درباره اش صادر شده تقاضای پژوهش یا فرجام یا تجدیدنظر نماید. حقوق واخواهی او و همچنین مهلت های اعمال حقوق مزبور به تفصیل به او اطلاع داده خواهد شد.
ماده 107- حکمی که درباره یک نفر اسیر جنگی صادر شود بلافاصله به صورت اطلاع نامه اجمالی با ذکر اینکه آیا اسیر حق پژوهش یا فرجام یا تجدیدنظر دارد به استحضار دولت حامی خواهد رسید.
اطلاع نامه مزبور به معتمد ذیربط تسلیم خواهد شد. همچنین درصورتی که رأی محکمه در حضور متهم صادر نشده باشد به زبانی که بفهمد به او ابلاغ خواهد گردید به علاوه دولت بازداشت کننده بلافاصله تصمیم اسیر جنگی را درباره استفاده از حقوق واخواهی که دارد به دولت حامی اطلاع خواهد داد.
از این گذشته درصورتی که محکومیت قطعی شود و یا در صورتی که در دادگاه بدوی حکم اعدام صادر شده باشد دولت بازداشت کننده اطلاع نامه مبسوطی که حاوی مطالب ذیل باشد هرچه زودتر برای دولت حامی ارسال خواهد داشت:
1- متن صحیح حکم.
2- گزارش اجمالی بازپرسی و دادرسی با ذکر رئوس مسائل اتهام و دفاع.
3- عندالاقتضاء ذکر محلی که محکومیت در آنجا انجام خواهد شد.
ابلاغ اطلاعات مذکور در بندهای بالا به دولت های حامی به نشانی که دولت مزبور قبلاً به دولت بازداشت کننده اطلاع داده صورت خواهد
گرفت.
ماده 108- مجازات هایی که طبق احکام صادره برعلیه اسیران جنگی قطعیت می یابد در همان مؤسسات و به همان کیفیتی که برای اعضای نیروهای دولت بازداشت کننده معمول است اجرا خواهد گردید. کیفیات مزبور باید در همه احوال مطابق مقتضیات بهداشت و انسانیت باشد.
اسیر جنگی از جنس اناث که بدین طریق محکومیت یابد در اماکن مجزا و تحت نظارت زنان قرار خواهد گرفت.
در هر حال اسیران جنگی که محکوم به مجازات محرومیت ا ز آزادی شوند از مفاد مواد 78 و 126 این قرارداد برخوردار خواهند بو د . ازین گذشته اجازه خواهد داشت که نامه دریافت و ارسال دارند و لااقل ماهی یک بسته امانت دریافت و منظماً در هوای آزاد ورزش کنند.
پرستاری های بهداری که مستلزم وضع سلام ت آنان است و همچنین درصورتی که مایل باشند کمک روحانی نیز دریافت خواهند داشت .
مجازات هایی که درباره آنها اجرا می شود منطبق با مفاد بند سوم از ماده 87 خواهد بود.
باب چهارم
پایان اسارت
بخش اول
بازگشت مستقیم به میهن و بستری شدن در کشور بیطرف
ماده 109- دولت های متخاصم با قید و شرط بند سوم این ماده مکلفند اسیران جنگی را که شدیداً بیمار یا شدیداً مجروحند بدون ملاحظه تعداد یا درجه آنان طبق بند اول از ماده بعد پس از آنکه قادر به حمل و نقل شدند به میهن خودشان عودت دهند.
در تمام مدت مخاصمات دولت های متخاصم سعی خواهند کرد که با معاضدت دولتهای بیطرف ترتیبات لازم بدهند که اسیران بیمار یا زخمدار مذکور در بند دوم از ماده بعد در کشوری بی طرف بستری شوند. به علاوه ممکن است موافقتنامه هایی بین خود به منظور اعاده مستقیم اسیرانی که مدت طولانی در اسارت به سر برده اند به میهن خودشان یا بازداشت آنها در یک کشور بی طرف منعقد سازند.
هیچ اسیر جنگی که به موجب بند اول این ماده برای بازگشت به کشور خود در نظر گرفته شده نباید در دوره مخاصمات برخلاف میل خود
او بازگشت داده شود.
ماده 110- اشخاص ذیل مستقیماً به میهن خود بازگشت داده خواهند شد:
1 - بیماران و زخمدان غیرقابل علاج که استعداد فکری یا جسمانی آنان تقلیل کلی یافته باشد.
2- بیماران و زخمدارانی که به موجب پیش بینی های طبی درظرف مدت یک سال قابل علاج نبوده و وضع مزاجی آنها مستلزم معالجه باشد و استعداد فکری یا جسمانی آنان تقلیل کلی یافته باشد.
3 - زخمداران و بیمارانی که معالجه شده اند ولی استعدادی فکری یا جسمانی آنان تقلیل کلی و دائمی یافته باشد.
اشخاص ذیل را ممکن است در کشور بیطرف در بیمارستان بستری کرد:
1- زخمداران و بیمارانی که علاج آنان در ظرف یک سال از تاریخ وقوع جراحت یا شروع بیماری تصور می شود مشروط به اینکه با معالجه در کشور بی طرف علاج سریع تر و مطمئن تری پیش بینی می شود.
2- اسیران جنگی که سلامت فکری یا جسمانی آنان طبق پیش بینی های طبی با ادامه اسارت در معرض مخاطره جدی است ولی بستری شدن در بیمارستان کشور بی طرف ممکن باشد آنها را ازین خطر برکنار سازد.
دول ذیربط به موجب موافقتنامه های مخصوص بین خود تعیین خواهند کرد که برای بستری شدن در بیمارستان در دولت بی طرف چه شرایطی باید در اسیر جنگی جمع باشد و همچنین طرز اقدام را بین خود معلوم خواهند کرد . به طور کلی اسیران جنگی که در کشور بی طرف بستری شده اند در صورتی که جزو یکی از تقسیمات ذیل باشند به کشور خودشان اعاده خواهند شد.
1- کسانی که وضع مزاجشان شدت یافته به طوری که جامع شرایط بازگشت مستقیم به میهن شده اند.
2- کسانی که استعداد جسمانی یا فکری آنان بعد از معالجه کماکان در حال نقصان فوق العاده باقی مانده باشد.
چنانچه بین دول متخاصم موافقتنامه های خاصی در باب تعیین موارد معلولیت یا بیماری که مستلزم بازگشت مستقیم یا بستری شدن در کشور بی طرف است منعقد نشده باشد موارد مذکور برطبق اصول مندرج در موافقتنامه نمونه مربوط به بازگشت مستقیم اسیران جنگی
زخمدار و بیمار و بستری شدن آنها در کشور بی طرف و اصول مندرج در آیین نامه کمیسیون های پزشکی مختلط که هر دو پیوست این قرارداد است معین خواهد گردید.
ماده 111- دولت بازداشت کننده و دولت متبوع اسیران جنگی و یک دولت بی طرف که مورد قبول طرفین باشد سعی خواهند کرد موافقتنامه هایی منعقد نمایند که به موجب آن بتوان اسیران جنگی را تا پایان مخاصمات در خاک آن کشور بی طرف در بازداشت نگاه داشت.
ماده 112- به محض شروع مخاصمات کمیسیون های مختلط پزشکی تعیین خواهند شد که بیماران و زخمداران را معاینه کنند و درباره آنان همه گونه تصمیمات مفید بگیرند. طرز تعیین و وظایف و ترتیب عمل کمیسیون های مزبور برطبق مفاد آیین نامه پیوست این قرارداد خواهد بود.
معهذا اسیرانی که طبق نظر معاینات پزشکی دولت بازداشت کننده به طور وضوح زخمدار شدید یا بیمار شدید باشند می توانند به میهن خود اعاده شوند بی آنکه محتاج کمیسیون پزشکی مختلط باشند.
ماده 113- علاوه بر کسانی که توسط مقامات پزشکی دولت بازداشت کننده معلوم می شود اسیران زخمدار و بیماری که جزو طبقات ذیل باشند حق خواهند داشت برای معاینه به کمیسیون های پزشکی که در ماده بعد پیش بینی شده مراجعه نمایند:
1 - زخمداران و بیمارانی که توسط یک پزشک هم میهن یا تابع دولت متحد دولت متبوع آنان که در بازداشتگاه به حرفه طبابت اشتغال دارد
پیشنهاد شوند.
2 - زخمداران و بیمارانی که توسط معتمد خودشان پیشنهاد شوند.
3 - زخمداران و بیمارانی که توسط دولت متبوع خود یا توسط یک دستگاه مورد قبول دولت مزبور که به کمک اسیران آمده پیشنهاد شوند.
معهذا اسیرانی که به هیچیک از طبقات فوق تعلق ندارند می توانند برای معاینه مراجعه کنند و همچنین معتمد آنان مجاز خواهد بود
که در موقع معاینه حضور داشته باشد.
ماده 114- اسیران جنگی که دچار سوانح شده باشند به استثنای کسانی که عمداً خود را مجروح می سازند از حیث اعاده به میهن یا بستری شدن در بیمارستان کشور بی طرف از مزایای این قرارداد برخوردار خواهند بود.
ماده 115- هیچ اسیر جنگی که محکوم به مجازات انتظامی شده باشد و جامع شرایطی باشد که برای اعاده به میهن یا بستری شدن در کشور بی طرف پیش بینی شده نباید به علت اینکه به مجازات مزبور نرسیده نگاه داشته شود.
اسیران جنگی که تحت تعقیب قضایی بوده یا محکومیت قضایی یافته باشند در صورتی که برای اعاده به میهن یا بستری شدن در کشور بی طرف معین شده باشند نیز می توانند در صورت موافقت دولت بازداشت کننده قبل از پایان دادرسی یا قبل از پایان مجازات ازین ماده استفاده کنند.
دول متخاصم اسامی کسانی را که تا پایان دادرسی یا تا پایان اجرای مجازات نگاه داشته خواهند شد به یکدیگر ابلاغ خواهند کرد.
ماده 116- هزینه بازگشت اسیران جنگی به میهن یا هزینه حمل آنان به کشور بی طرف از مرز کشور بازداشت کننده به بعد به عهده دولت متبوع آنان خواهد بود.
ماده 117- هیچ اسیری را که به میهن اعاده شده نمی توان به خدمت نظامی فعال گماشت.
بخش دوم
آزادی و بازگشت اسیران جنگی در پایان مخاصمات
ماده 118- اسیران جنگی بلافاصله پر از ختم مخاصات عملی آزاد و به کشور خود اعاده خواهند شد.
در صورتیکه در قرارداد ختم جنگ بین طرفین قرار مخصرصی در این باب داده نشده باشد و یا اصلاً چنین قراردادی بین طرفین منعقد نشده باشد هر یک از دول بازداشت کننده طرحی برای اعادهء اسیران طبق اصول مذکور در بند فوق تنظیم و بلافاصله به موقع اجرا خواهد گذاشت.
در هر یک از موارد بالا اقداماتی که در نظر گرفته شده به اطلاع اسیران جنگی خواهد رسید.
هزینه بازگشت اسیران جنگی در هر حال به طور عادلانه بین دولت بازداشت کننده و دولت متبوع اسیران تقسیم خواهد شد. در تقسیم هزینه های مزبور اصول ذیل مورد رعایت قرار خواهد گرفت:
الف) در صورتیکه دو دولت هم مرز باشند دولت متبوع اسیران جنگی هزینه بازگشت آنان را از مرز دولت بازداشت کننده به بعد عهده دار خواهد شد.
ب) در صورتیکه دو دولت هممرز نباشند دولت بازداشت کننده هزینة حمل اسیران را تا مرز یا بندری که به دولت متبوع اسیران نزدیکتر باشد برعهده خواهد گرفت. نسبت به بقیه هزینه بازگشت اسیران دولت های مربوطه قراری با هم برای تقسیم عادلانه آن بین خود خواهند داد. انعقاد این قرارداد در هیچ حالی نباید موجب جزئی ترین تأثیری در اعاده اسیران جنگی بشود.
ماده 119- بازگشت ها با کیفیاتی نظیر آنچه که در مواد 46 لغایت 48 این قرارداد برای انتقال اسیران جنگی پیش بینی شده با توجه به مفاد ماده 118 و مواد مابعد صورت خواهد گرفت.
هنگام بازگشت باید اشیاء قیمتی که از اسیران جنگی طبق مفاد ماده 18 مأخوذ شده و وجوه نقدی به پول خارجی که به پول دولت بازداشت کننده تسعیر نگردیده به آنها مسترد شود.
اشیاء قیمتی یا وجوه نقدی به پول خارجی که در موقع بازگشت اسیران جنگی به علتی به آنان مسترد نشده باشد به دفتر اطلاعات مذکور در ماده 122 تسلیم خواهد شد.
اسیران جنگی اجازه خواهند یافت اشیاء شخصی و نامه ها و امانات وارده به عنوان خود را با خود ببرند. وزن آنها ممکن است در صورتی که اوضاع بازگشت ایجاب کند به میزانی که اسیر جنگی می تواند با خود حمل کند محدود گردد ولی در هر حال هر اسیری مجاز خواهد بود لااقل 25 کیلو با خود ببرد.
سایر لوازم شخصی اسیر جنگی توسط دولت بازداشت کننده نگاه داشته خواهد شد و به محض آنکه بین آن دولت با دولت متبوع اسیر جنگی موافقت نامه ای درباره طرز حمل و پرداخت هزینه های مربوط منعقد گردد برای صاحب آن ارسال خواهد گردید.
اسیران جنگی که به علت جنایت یا جنحه مربوطه به حقوق جزا تحت تعقیب قضایی باشند ممکن است تا پایان دادرسی و در صورت اقتضا تا پایان مجازات نگاه داشته شوند.
همچنین کسانی که به علت جنایت یا جنحه مربوط به حقوق جزا محکوم شده باشند.
دولت های متخاصم اسامی اسیران جنگی راکه تا ختم دادرسی یا ختم مجازات نگاه خواهند داشت به یکدیگر اطلاع خواهند داد.
دولتهای متخاصم بین خود ترتیبی خواهند داد که کمیسیون هایی برای جستجوی اسیران متواری و تأمین بازگشت آنان در اسرع وقت تشکیل شوند.
بخش سوم
فوت اسیران جنگی
ماده 120- وصیت نامه های اسیران جنگی طوری تنظیم خواهد شد که جامع شرایطی باشند که به موجب قوانین کشور اصلی آنان برای اعتبار وصیت نامه لازم است کشور مزبور اقدامات لازم به عمل خواهد آورد که شرایط مذکور به اطلاع دولت بازداشت کننده برسد . در صورت تقاضای اسیران جنگی و در هر حال پس از فوت او وصیت نامه بدون فوت وقت به دولت حامی و یک نسخه رونوشت گواهی شده آن به آژانس مرکزی اطلاعات تسلیم خواهد شد.
گواهی نامه های فوت طبق نمونه پیوست این قرارداد با صورت های کلیة اسیران جنگی که در اسارت فوت کرده اند با تصدیق یک نفر افسر مسئول در اسرع وقت به دفتر اطلاعات اسیران جنگی که به موجب ماده 122 تشکیل می شود ارسال خواهد گردید.
اطلاعات مربوط به هویت متوفیات که فهرست آن در بند سوم ماده 17 ذکر شده همچنین محل و تاریخ و علت فوت و محل و تاریخ دفن به انضمام کلیه اطلاعات لازم جهت تشخیص قبور باید در گواهی نامه ها یا صورت های مزبور قید گردد.
قبل از دفن یا سوزاندن باید جنازه مورد معاینة پزشکی قرارگیرد تا وقوع فوت مسلم و تنظیم کزارش فوت میسر و در صورت اقتضا هویت متوفی معین گردد.
مقامات بازداشت کننده مراقبت خواهند کرد که اسیران جنگی که در اسارت فوت می کنند با احترام و در صورت امکان بر طبق اصول مذهبی خود به خاک سپرده شوند و قبور آنان محترم شمرده شود و بطرز آبرومند نگاهداری گردد و علائمی داشته باشد که پیداکردن آن همیشه مقدرر باشد. در صورت امکان اسیران جنگی متوفی که متعلق به یک دولتند در یک محل دفن خواهند شد.
اسیران جنگی متوفی انفراداً دفن خراهند شد مگر در صورت وجود قوه قاهره که دفن آنها را در یک قبر مشترک اضطراراً ضروری سازد.
اجساد را نباید سوزاند مگر در صورتیکه ضرورت بهداشت ایجاب کند یا مذهب متوفی دستور سوزاندن داده باشد یا خود متوفی خواسته باشد. درصورت سوزاندن مراتب با ذکر علل آن در سند فوت ذکر خواهد شد.
برای آنکه بتوان قبور را همیشه باز یافت کلیه اطلاعات مربوط به دفن و قبور باید توسط یک اداره قبورکه دولت بازداشت کننده تأسیس می نماید ثبت گردد. صورت قبور و اطلاعات مربوط به اسیران جنگی مدفون در قبرستان ها یا در جاهای دیگر برای دولت متبوع اسیران جنگی مزبور ارسال خواهد شد. دولتی که زمین قبرستان را متصرف است در صورتیکه عضو این قرارداد باشد مکلف است قبرها را توجه کند و هر جسدی که بعداً به جای دیگر انتقال می یابد ثبت نماید. این مقررات در مورد خاکسترهایی که اداره قبور تا وصول تصمیم قطعی دولت اصلی صاحبان آن نگاه می دارد نیز معتبر خواهد بود.
ماده 121- هر فوت یا جراحت شدید یک اسیر جنگی که توسط یک نفر قراول یا یک اسیر جنگی دیگر یا هر شخص دیگری وقوع یابد یا مظنون بوقوع به دست این اشخاص باشد و همچنین هر فوتی که به علت غیر معلوم واقع شود فوراً توسط دولت بازداشت کننده مورد تحقیق رسمی قرار خواهد گرفت.
بلافاصله ابلاغیه ای در این موضوع به دولت حامی ارسال خواهد شد. شهادت شهود خصوصاً شهادت اسیران جنگی جمع آوری خواهد شد و گزارشی حاوی این اطلاعات برای دولت مزبور ارسال خواهد گردید.
چنانچه نتیجهء تحقیق به مجرمیت یک یا چند نفر منجر شود دولت بازداشت کننده همه گونه اقدامات را برای تعقیب قضایی مسئول یا مسئولین به عمل خواهد آورد.
باب پنجم
دفتر اطلاعات و جمع?ت های تعاونی مربوط به اسیران جنگی
ماده 122- به محض شروع جنگ و درکلیة موارد اشغال هر یک از دولتهای متخاصم یک دفتر رسمی اطلاعات در باب اسیران جنگی که در اختیار خود دارد تأسیس خواهد کرد. دولت های بی طرف یا غیرمتخاصم که در خاک خود اشخاصی متعلق به یکی از طبقات مذکور در ماده 4 را پذیرفته باشند نیز در مورد اشخاص مزبور به همین قرار رفتار خواهد کرد. دولت ذیربط مراقبت خواهد کرد که دفتر اطلاعات اماکن و لوازم وکارمند کافی در اختیار داشته باشد تا بتواند به طرز مؤثری کار بکند.
دولت مزبور مختار خواهد بود که در دفتر مزبور اسیران جنگی را مورد استفاده قرار دهد مشروط براینکه شرایط مقرر در بخش مربوط به کار اسیران جنگی مندرج در این قرارداد را محترم شمارد.
هر یک از دول متخاصم درکوتاهترین مدت ممکن اطلاعات مندرج در بندهای چهارم و پنجم و ششم این قرارداد را در باب هر فرد دشمن که متعلق به یکی از طبقات مذکور در ماده 4 باشد و به دست او افتد برای دفتر نامبرده ارسال خواهد داشت. دول بی طرف یا غیرمتخاصم نیز در مورد اشخاص متعلق به طبقات مذکور که در خاک خود پذیرفته باشند به همین قرار رفتار خواهد کرد.
دفتر اطلاعات با سریع ترین وساثل اطلاعات مزبور را از یک طرف به وسیله دول حامی و از طرف دیگر بوسیلة آژانس مرکزی موضوع ماده 123 برای دولت های ذی علاقه خواهد فرستاد.
اطلاعات مزبور باید طوری باشد که توان خانواده های ذینفع را سریعاً مستحضر ساخت. اطلاعات مزبور تا آنجا که مربوط به دفتر اطلاعات است باید در مورد هر اسیر جنگی با قید مقررات ماده 17 مشتمل بر نام و نام خانوادگی و درجه و شماره و محل و تاریخ کامل تولد و تعیین دولت متبوع و نام پدر و مادر و نام و نشان شخصی که باید اسارت اسیر به او اطلاع داده شود و نشانی نامه نویسی به عنوان اسیر باشد.
دنتر اطلاعات از دوایر مختلف مربوط اطلاعات مربوط به نقل و انتقال و آزادی و بازگشت به میهن و فرار و بستری شدن در بیمارستان و فوت را دریافت و به طریق مذکور در بند سوم بالا به دولت ذینفع اطلاع خواهد داد.
همچنین اطلاعات مربوط به حال مزاجی اسیران جنگی که شدیداً بیمار و زخمدارند منظماً و در صورت امکان هفته ای یکبار فرستاده خواهد شد.
و نیز دفتر اطلاعات عهده دار پاسخ هرگونه سؤالاتی خواهد بودکه درباره اسیران جنگی به انضمام کسانی که در اسارت وفات یافته باشند از او بشود. چنانچه اطلاعات مطلوب را نداشته باشد مبادرت به تحقیقات لازم خواهد نمود تا جواب سؤالات را بدهد.
کلیة اطلاعات کتبی که دفتر اطلاعات می دهد باید امضاء یا مهر رسمیت یابد.
به علاوه دفتر اطلاعاث مأمور خواهد شد که کلیة اشیاء شخصی قیمتی که هنگام بازگشت به میهن یا آزادی یا فوت اسیر جنگی از او باقی مانده باشد به انضمام وجوه نقدی به پول غیر از پول بازداشت کننده و اسنادی راکه برای نزدیکان دارای اهمیت باشد جمع آوری و به دولت های ذینفع ارسال دارد. اشیاء مزبور در بسته هایی که توسط دفتر اطلاعات ممهور شده باشد ارسال خواهد شد . به بسته های مزبور ورقه ای حاوی اطلاعات دقیق راجع به هویت مالک اشیاء و همچنین صورت کامل محتویات بسته منضم خواهد شد . سایر اشیاء شخصی اسیران مذکور بر طبق قرارهایی که بین دول متخاصم ذینفع داده شود ارسال خواهد گردید.
ماده 123- یک آژانس مرکزی اطلاعات راجع به اسیران جنگی درکشور بی طرف تأسیس خواهد یافت. کمیته بین المللی صلیب سرخ در صورتی که لازم بداند تشکیل چنین آژانسی را به دولتهای ذینفع پیشنهاد خواهدکرد.
آژانس مزبور مأمور تمرکز دادن اطلاعات مربوط به اسیران جنگی خواهد بود که خواه از طریق رسمی و خواه به طور خصوصی تحصیل نماید. آژانس مزبور این اطلاعات را در اسرع وقت به دولت اصلی اسیران جنگی یا به دولت متبوع آنان ارسال خواهد داشت دولت های متخاصم همه گونه تسهیلات را به منظور ارسال این اطلاعات برای آژانس مرکزی فراهم خواهند آورد.
دولت های معظمة متعاهد بالاخص دولت هایی که اتباعشان از خدمات آژانس مرکزی بهره مند می گردند دعوت می شوند که کمک مالی را که آژانس مزبور لازم دارد به آن بنمایند.
مقررات فوق نباید چنین تلقی شود که فعالیت نوعپرورانة کمیتة بین المللی صلیب سرخ و جمعیت های تعاونی مذکور در ماده 125 را محدود می سازد.
ماده 124- دفاتر ملی اطلاعات آژانس مرکزی اطلاعات از معافیت پستی وکلیة معافیت های مذکور در ماده 74 و در حدود امکان از معافیت مخابرات تلگرافی یا لااقل از تخفیف های عمده نسبت به هزینة تلگرافی بهره مند خواهند بود.
ماده 125- دولت های بازداشت کننده با حفظ حق اقداماتیکه برای تضمین امنیت یا مواجهه با هرگونه ضرورت عادله دیگر لازم می دانند سازمان های مذهبی و جمعیت های تعاونی یا هر سازمان دیگری را که به کمک اسیران جنگی بیاید با حسن قبول تلقی خواهند کرد و کلیة
تسهیلات را برای آنها و نمایندگان رسمی آنها به منظور ملاقات اسیران و تقسیم اعانات و لوازم از هر مبدأ که برای مقاصد مذهبی و تعلیمی و تفریحی وکمک در ایجاد تشکیلاتی برای اوقات بیکاری در داخل بازداشتگاه اختصاصی داشته باشد فراهم خواهند آورد.
جمعیت ها و سازمان های فوق ممکن است خواه در خاک دولت بازداشت کننده یا در کشور دیگری تشکیل شوند و خواه جنبه بین المللی داشته باشند.
دولت بازداشت کننده می تواند عده جمعیت ها و سازمانهایی را که نمایندگان آنها اجازه فعالیت در خاک او تحت نظر او دارند محدود سازد مشروط به اینکه این محدودیت طوری نباشدکه مانع شود از اینکه به کلیة اسیران جنگی کمک مؤثر وکافی برسد.
در هر زمان موقعیت مخصوص کمیته بین المللی صلیب سرخ در این مرحله به رسمیت شناخته و محترم شمرده خواهد شد.
هنگامی که اعانات یا لوازمی برای مقاصد مذکور فوق به اسیران جنگی تسلیم میشود و یا لااقل در اسرع وقت رسیدهایی به امضای معتمد اسیران مزبور، مربوط به هر مرسوله، به عنوان جمعیت تعاونی یا سازمانی که امانت را فرستاده تنظیم خواهد شد در همان حال رسیدهایی برای امانات مزبور توسط مقامات اداری که عهده دار حراست اسیران جنگی اند تسلیم خواهد گردید.
باب ششم
اجرای قرارداد
بخش اول
مقررات عمومی
ماده 126- نمایندگان یا مأمورین دول حامی مجاز خواهند بود به کلیه اماکن اقامت اسیران جنگی خصوصاً به محل های توقیف و بازداشت وکار بروند و به کلیة اماکنی که مورد استفادهء اسیران جنگی است حق ورود خواهند داشت. همچنین اجازه خواهند داشت به محل های حرکت و عبور و ورود اسیران انتقالی بروند. می توانند بدون حضور شاهد با اسیران و خصوصاً با معتمد آنها و در صورت لزوم بوسیله مترجم صحبت کنند.
به نمایندگان و مأمورین دول حامی آزادی کامل داده خواهد شد که به هر محلی که بخواهند سرکشی کنند . مدت سرکشی های مزبور و تعداد آنها محدود نخواهد شد. فقط در صورتی می توان این سرکشی ها را ممنوع ساخت که مقتضیات عالیة نظامی ضرورت آنرا ایجاب نماید
آنهم فقط به طور استثناء و موقت خواهد بود.
دولت بازداشت کننده و دولت متبوع اسیران جنگی که باید مورد سرکشی قرار گیرند می توانند در صورت اقتضا بین خود ترتیبی دهند که بعضی از هم میهنان اسیران مذکور در سرکشی ها شرکت کنند.
نمایندگان کمیته بین المللی صلیب سرخ نیز از همین امتیازات بهره مند خواهند بود. تعیین نمایندگان مزبور باید مورد پذیرش دولتی قرار گیرد که اسیران جنگی موضوع سرکشی در اختیار او هستند.
ماده 127- دول معظمة متعاهد تعهد می نمایند که در زمان صلح و در زمان جنگ متن این قرارداد را درکشور خود به وسیع ترین میز ان ممکنه اشاعه دهند و مخصوصاً تدریس آن را در برنامه های تعلیمات نظامی و در صورت امکان تعلیمات کشوری بگنجانند به طوری که اصول آن معروف جامعه نیروهای مسلح و نفوس آنان باشد.
مقامات نظامی یا غیرنظامی که در زمان جنگ مسئول?ت هایی نسبت به اسیران جنگی برعهده دارند باید متن این قرارداد را موجود داشته و مقررات آن مخصوصاً به آنان تعلیم شده باشد.
ماده 128- دول معظمة متعاهد ترجمة این قرارداد را با قوانین و آیین نامه هایی که ممکن است برای تأمین اجرای آن وضع نمایند به وسیله شورای متحده سوئیس و در حین جنگ به وسیلة دول حامی به یکدیگر ابلاغ خواهندکرد.
ماده 129- دول معظمة متعاهد تعهد می نمایند که کلیه اقدامات تقنینیه لازم را برای تعیین مجازات های مناسب درباره کسانی که مرتکب یا آمر هر یک از تخلفات عمده مقررات این قرارداد به شرح ماده آتی باشند به عمل آورند.
هر دولت متعاهد مکلف است اشخاصی راکه متهم به ارتکاب یا آمر به ارتکاب یکی از تخلفات عمده هستند جستجوکند و آنها را اعم از هر سمتی که دارند تسلیم دادگا ههای خرد نماید.
دولت مزبور اگر بخواهد می تواند طبق شرایط مقرر در قوانین خود اشخاص مزبور را برای دادرسی به یک دولت متعاهد دیگرکه به تعقیب آنها ذیعلاقه باشد تسلیم نماید ولی مشروط به اینکه آن دولت دلایل اتهامی کافی علیه آن اشخاص داشته باشد. هر دولت متعاهد اقدامات لازم را به عمل خواهد آورد که قطع نظر از تخلفات عمده که در ماده آتی بیان شده سایر اعمال مخالف مقررات این قرارداد فطع شود.
در هر حال متهمین از تضمینات دادرسی و دفاع آزادکه از تضمینات مذکور در ماده 105 این قرارداد و مواد مابعد آن کمتر نباشد برخوردار خواهند بود.
ماده 130- تخلفات عمده که منظور ماده بالاست عبارت از تخلفاتی است که متضمن ارتکاب یکی از اعمال ذیل بر علیه اشخاص یا اموال مورد حمایت این قرارداد باشد:
قتل عمدی، شکنجه و رفتار خلاف انسانیت به انضمام آزمایشهای بیولوژی، ایراد تألمات شدید به عهد یا لطمه به تمامیت جسمانی یا سلامت، وادار ساختن اسیر جنگی به خدمت در نیروهای مسلح دولت خصم یا محروم ساختن او از حق دادرسی منظم و بیطرفانه طبق مفاد این قرارداد.
ماده 131- هیچ دولت متعاهدی نمی تواند خود یا دولت متعاهد دیگری را از مسئولیت هایی که به علت تخلفات مذکور در ماده بالا به خود او یا به دولت متعاهد دیگر متوجه است معاف سازد.
ماده 132- در مورد هرگونه ادعای نقض قرارداد برحسب تقاضای یک دولت متخاصم تحقیقاتی بر طبق ترتیبی که بین دولت های ذینفع داده خواهد شد به عمل خواهد آمد.
چنانچه بین دولت های مزبور نسبت به طرز تحقیق توافق حاصل نشود دول مزبرر یک نفر داور انتخاب خواهدکرد که طرز اقدام را معین نماید.
پس از آنکه نقض قرارداد محرز شود دولت های متخاصم هر چه زودتر به آن پایان خواهند داد و از آن جلوگیری خواهند کرد.
بخش دوم
مقررات نهائی
ماده 133- این قرارداد به فرانسه و انگلیس تحریر شده و هر دو متن متساویاً معتبرند.
شورای متحده سوئیس ترجمه رسمی آن را به زبان روسی و اسپانیایی تهیه خواهد کرد.
ماده 134- این قرارداد در روابط بین دولت های معظمة متعاهد جانشین قرارداد مورخ بیست وهفتم ژوئیه 1929 خواهد بود.
ماده 135- در روابط بین دولت هایی که به موجب قرارداد لاهه راجع به قوانین و رسوم جنگ زمینی متعهد و ملتزم می باشند خواه تعهد مزبور طبق قرارداد 29 ژوثیه 1899 و خواه طبق قرارداد مورد 18 اکتبر 1907 باشد در صورتی که دولت های مزبور در این قرارداد شرکت کنند این قرارداد مگمل فصل دوم آئین نامه پیوست قراردادهای مذکور لاهه خواهد بود.
ماده 136- این قرارداد که به تاریخ امروز است ممکن است تا 12 فوریه 1950 به نام دولت های عضو کنفرانس که در تاریخ 21 آوریل 1949 در شهر ژنو شروع شده و همچنین توسط دولی که در کنفرانس مزبور شرکت نکرد ه اند ولی در قرارداد مورخ 27 ژوثیه 1929 شرکت دارند امضاء شود.
ماده 137- این قرارداد هرچه زودتر به تصریب خواهد رسید و اسناد تصویب آن به برن تسلبم خواهد شد.
در موقع تسلیم هر سند تصویب صورت مجلسی تنظیم خواهد شد که یک نسخه مصدق آن توسط شورای متحد سوئیس به کلیه دولی که قرارداد را امضاءکرد هاند یا الحاق خود را به آن اعلام نمود هاند ارسال خواهد شد.
ماده 138- این قرارداد شش ماه پس از آنکه لااقل دو سند تصویب تسلیم شود اعتبار خواهد یالت. بعداً برای هر دولت معظم متعاهد پس از شش ماه از تاریخی که سند تصویب خود را تسلیم کند معتبر خواهد بود.
ماده 139- این قرارداد به محض اینکه اعتبار یافت برای الحاق هر دولتی که آن را امضاء نکرده باشد مفتوح خواهد بود.
ماده 140- هر الحاق بایدکتباً به شورای متحده سوئیس ابلاغ شود و شش ماه پس از تاریخ وصول ابلاغ اعتبار خواهد یافت.
شورای متحدهء سوئیس الحاق ها را به دولی که قرارداد را امضاء یا الحاق خود را اعلام کرد ه اند اطلاع خواهد داد.
ماده 141- به محض اینکه موقعیت های مذکور در مواد 2 و 3 پیش آید بلافاصله تصویب ها و الحاق هایی که از طرف دول متخاصم قبل یا بعد از شروع مخاصمات یا اشغال تسلیم یا ابلاغ شده باشد رسمیت خواهد یافت. ابلاع تصویب ها یا الحاق های واصله از دولت های متخاصم به توسط شورای متحده سوئیس به اسرع طرق صورت خواهد گرفت.
ماده 142- هر یک از دول معظمه متعاهد حق فسخ این قرارداد را دارد.
فسخ آن باید کتباً به شورای متحده سوئیس اطلاع داده شود و شورای نامبرده مراتب را به کلیة دول معظمة متعاهد ابلاغ خواهد کرد.
فسخ پس از یکسال از تاریخ ابلاغ آ به شورای متحدهء سوئیس رسمیت خواهد یافت ولی چنانچه دولت فسخ کننده در جنگی وارد باشد مادام که عهدنامه صلح منعقد نشده و در هر حال مادام که عملیات استخلاص و بازگشت اشخاص مورد حمایت این قرارداد پایان نیافته رسمیت نخواهد یافت.
فسخ فقط درباره فسخ کننده معتبر است و نسبت به تعهداتی که دولت های متخاصم مکلفند به موجب اصول حقوق بشر ناشی از رسوم مقرر بین ملل متمدن و قوانین انسانیت و مقتضیات وجدان عمومی اجرا نمایند بلا اثر خواهد بود.
ماده 143- شورای متحده سوئیس این قرارداد را در دبیرخانة سازمان ملل متحد به ثبت خواهد رسانید. همچنین هر تصویب یا الحاق یا فسخی که در مورد این قرارداد دریافت نماید به دبیرخانه سازمان نامبرده اطلاع خواهد داد.
در تصدیق مراتب بالا امضاءکنندگان زیرکه اعتبارنامه های خود را تسلیم نمود هاند این قرارداد را امضاء کردند.
در شهر ژنو به تاریخ 12 اوت 1949 به زبانهای فرانسه و انگلیسی تحریر شد . نسخه اصلی در بایگانی کشور متحدهء سوئیس ضبط می شود. شورای متحده سوئیس یک رونوشت مصدق قرارداد را به هر یک از دولت های امضاءکننده و همچنین به دولی که به این قرارداد ملحق شوند ارسال خواهد داشت.
بیوست شماره 1
موافقت نامه نمونه راجع به بازگشت مستقیم اسیران جنگی و بستری شدن آنان در بیمارستانهای کشور بی طرف (رجوع شود به ماده 110)
1- اصول مربوط به بازگشت مستقیم و بستری شدن در کشور بیطرف
الف - بازگشت مستقیم به میهن
اشخاص ذیل مستقیماً به میهن خود اعاده خواهند شد :
1- کلیه اسیران جنگی که بر اثر جراحت دچار معلولیت های ذیل شوند:
قفدان یک عضو، فلج، ناتوانی مفاصل یا غیره مشروط به اینکه ناتوانی مزبور لااقل عبارت از فقدان یک دست یا یک پا و یا معادل با فقدان یک دست یا یک پا باشد.
موارد ذیل معادل با فقدان یک دست یا یک پا تلقی میشود ولی ذکر این موارد نباید سبب شود که بر تغبیر و تفسیر وسیع تری درباره بند بالا لطمه وارد آید.
الف) فقدان دست، فاقدان کلیة انگشتان، فقدان شست و سبابه یک دست، فقدان پا یا فقدان کلیة انگشتان و استخوا ن های متارزین Metarsiens یک پا .
ب) اعوجاج استخوان، فقدان فسخ استخوانی، جمع شدن پوست بر اثر جراحت که موجب سلب عمل یکی از مفاصل عمده یا کلیة مفاصل یک دست شود.
ج) پسودارتروز Pseudarthrose استخوانهای بلند.
د) تغییر شکل ناشی از شکستگی استخوان یا سانحه دیگرکه در نتیجه آن فعالیت یا استعداد حمل اشیاء سنگین فوق العاده تقلیل یافته
باشد.
2- کلیة اسیران جنگی مجروح که وضع جراحت آنها طوری مزمن شده باشد که پیش بینی شود که مجروح مزبور با وجود معالجه در ظرف یکسال پس از تاریخ جراحت بهبودی نیابد. مثلاً مانند موارد ذیل:
الف) وجود قطعات گلوله در قلب ولو آنکه کمیسیون پزشکی مختلط در موقع معاینه اختلال مهمی مشاهده نکرده باشد.
ب) قطعات فلز در مغز یا ریه ولو آنکه کمیسیون پزشکی مختلط در موقع معاینه نتواند عکس العمل محلی یا عمومی مشاهده کند.
ج)استو مینلیت osteomyelite که علاج آن در ظرف یکسال از تاریخ جراحت پیش بینی نشود و ظاهراً چنین معلوم باشدکه به انکیلوز Ankylose یک مفصل یا به اختلالات دیگری که معادل فقدان یک دست یا یک پا باشد منتهی خواهد شد.
د) جراحت نافذ و چرکین مفاصل بزرگ.
ه ) جراحت جمجمه با فقدان یا تغییر مکان نسج استخوانی.
و)جراحت یا سوختگی صورت با فقدان نسج و جراحت مربوط به وظایف الاعضاء.
ز)جراحت نخاع شوکی.
ح)جراحت اعصاب محیطی که عواقب آن معادل فقدان یک دست یا یک پا باشد و علاج آن بیش از یکسال از تاریخ وقوع جراحت طول بکشد مانند جراحت Plexus brachial ?اLombo sacre اعصاب وسطی یا سیاتیک و جراحت مشترک اعصاب ساعد و بازو و اعصاب مشترک ساق یا فخذ و غیره، جراحت مجزای اعصاب ساعد، بازو، ساق یا فخذ مو جب بازگشت به میهن نخواهد بود مگر در صورت انقباضات یا اختلالات نوروتروفیک Neurotrophiqe مهم .
ط)جراحت جهات میزراه که عمل آنرا شدیداً لطمه زده باشد.
3 - کلیه اسیران جنگی بیمارکه بیماری آنها طوری مزمن شده باشد که علاج آنها با وجود معالجة در ظرف یکسال از تاریخ شروع بیماری پیش بینی شود مثلاً در موارد ذیل:
الف) سل متحول هر عضوی از بدن که طبق پیش بینی طبی نتوان به وسیلة درمان در کشور بی طرف معالجه کرد یا لااقل بهبودی مهمی به آن بخشید.
ب)ذاتا الحنب چرکی.
ج) بیماری های شدید آلات تنفسی که ناشی از سل نبوده و غیرقابل علاج تصور شود مانند اتساع شدید مجاری ریه( با یا بدون برونشیت)، تنگ نفس مزمن*، برنشیت مزمن* که بیش از مدت یکسال اسارت طول بکشد، برونکتازی و غیره.
(*رأی کمیسیون پزشکی مختلط بیشتر متکی به ملاحظات پزشک بازداشتگاه و پزشکان هم میهن اسیران جنگی و متکی به معاینه پزشکان متخصص متعلق به دولت بازداشت کننده خواهد بود) .
د)بیماری های مزمن و شدید دستگاه جریان خون از قبیل عرارض دریچه ها و میوکارد که در دوره اسارت علاثم عدم جبران بروز داده باشد ولوآنکه کمیسیون مختلط در موقع معاینه علائم مزبور را نبیند، عوارض پریکاردو عروق (بیماری بورگر Buerger ، آنوریسم Anevrisme عروق بزرگ) و غیره.
6- عوارض مزمن شدپد جهاز هاضمه از قبیل زخم معده یا قرحة اثنی عشر، عواتب عمل جراحی معده که در دوره اسارت صورت گرفته باشد کاستریت Gostrite آنتریب Enterite یا کولیت Colite مزمن که بیش از یکسال طول بکشد و وضع عمومی مزاج را قویاً مختل سازد، استسقای کبد، کله سیستوپاتی مزمن Cholecystopathie و غیره.
و) عوارض مزمن شدید آلات تناسلی و میزراه از قبیل بیماریهای مزمن کلیه یا اختلالات ناشی از آن، نفرکتومی Nephrectomy به علت سل یکی ازکلیه ها، پیلیت Pyelite مزمن یا ضیق مجرای مزمن، هیدرویاپیونفروز Hydroou Pyonephrose عوارض تناسلی شدید مزمن، بارداری و عوارض زایمان هنگامی که بستری شدن در کشور بی طرف غیرمقدور باشد و غیره.
ز) بیماری های مزمن و شدید دستگاه ? اعصاب مرکزی و محیطی از قبیل پسیکوزها یا پسیکونوروزهای مشهود Payshoses ou psychonevrosesma nifestes مانند صرع شدید و پسیکونوروز اسارت شدید و غیره که رسماً توسط یک نفر متخصص مشاهده شده باشد،
هرگونه اپی لیس Epilepsei که رسماً توسط پزشک بازداشتگاه مشاهده شده باشد X ، تصلب شرائین مغز نوریت Nevrite ،مزمن که بیش از یکسال طول بکشد و غیره.
ح) بیماریهای مزمن شدید دستگاه نورووژتاتیف Neurovegetatif همراه با تقلیل عمده استعداد فکری یا جهانی: تقلیل عمده وزن و تقلیل فعالیت عمومی.
ط) نابینایی دو چشم یا نابینایی یک چشم در حالی که دپد چشم دیگر با وجود استعمال عینک اصلاحی کمتر از یک باشد، تقلیل دیدکه اصلاح آن لا اقل در مورد یکث چشم بقرار½میسر نباشد* سایر عوارض مهم چشم از قبیل گلوکوم، ایریتس Glaucome Iritis و کلوروئیدیت Chloroidite و تراخم و غیره.
ی) عوارض شنوایی از قبیل کری کامل یک گوش در حالی که گوش دیگر حرف عادی را از یک متر فاصله نشنود* و غیره.
ک ) بیماری های شدید متابولیسم از قبیل دیابت تندی که مستلزم معالجه با انسولین باشد و غیره.
ل) عوارض شدید غدد ترشحی داخلی از قبیل تیرئوتوکسیکوز Thyreotexicose هیچوتیئوز ، Hypothireose ، بیماری آدیسن Addison کاشکسی سیموندز Cachexie de Simmonds ، تنانی Tetanie
م) بیماری های شدید و مزمن جهاز هماتوپویه تیک .Hematopoietique
س)مسمومیت های شدید مزمن از قبیل ساتورنیسم Saturnisme و هیدرارژیریسم Hydargyrsme و مسمومیت مرفین وکوکائین و الکلیسم و مسمومیت با گاز یا تشعشع و غیره.
ع)عوارض مزمن اعضاء محرکه با اختلالات عملی مشهود از قبیل آرتروزهای Arthroees تغییرشکل دهنده ، پولیاتریت متحول مزمن درجه اول و دوم Polyerthrite رماتیسم با مظاهرکلینیکی شدید و غیره.
ت) عوارض جلدی مزمن و شدید که در مقابل معالجه مقاومت کند.
ص) هرگونه نئوپلاسم خبیثه .Neoplasme Melin
ق) بیماریهای عفونی مزمن شدید که پس از شروع تا مدت یکسال باقی می ماند از قبیل مالاریا با اختلالات عضوی بارز، اسهال خونی آمیبی یا باسیلی با اختلالات عمده، سیفلیس درجه ? اعضاء حفره ای که در مقابل معالجه مقاومت کند. جذام و غیره.
ر) کمی ویتامین شدید یا کم بنیه گی شدید.
ب)بستری شدن در بیمارستان در کشور بیطرف اشخاص ذیل برای بستری شدن در بیمارستان درکشور بی طرف معرفی خواهند شد:
1 -کلیة اسیران جنگی مجروح که در اسارت قابل علاج نباشند ولی درصورت بستری شدن در کشور بی طرف بتوان آنها را معالجه نمود یا بهبودی مهمی به حالشان بخشید.
2- اسیران جنگی که مبتلا به هر نوع سل در هر عضو بدن باشند و معالجة آنها در کشور بی طرف احتمالاً موجب علاج آنان خواهد شد به استثنای سل درجة اول که قبل از اسارت معالجه نشده باشد.
3- اسیران جنگی که مبتلا به هرگونه بیماری باشند که مستلزم معالجه یکی از اعضای جهاز تنفسی، دوران دم، هاضمه، اعصاب، احساس، تناسلی و میزراه، جلدی، محرکه و غیره باشد و معالجة آن ظاهراً درکشور بی طرف مؤثرتر از حالت اسارت باشد.
4- اسیران جنگی که در اسارت به علت درد کلیه غیر سلی کلیه آنها برداشته شده و یا مبتلا به اوستومیلیت Osteomyelite در حال علاج یا در حال کمون و یا مبتلا به دیابت قندی باشند که مستلزم معالجه با انسولین نباشد و غیره.
5- اسیران جنگی مبتلا به نوروز Nevrose که بر اثر جنگ یا بر اثر اسارت پیدا شده باشد. نوروزهای اسارتی که پس از سه ماه بستری شدن در بیمارستان کشور بی طرف معالجه شود یا بعد از سه ماه به طور وضوح روبه بهبودی قطعی نرود مبتلایان آن به میهن خود اعاده خواهند شد.
6- کلیة اسیران جنگی که مبتلا به مسمومیت مزمن شده باشند (گازها، فلزات، مواد قلیایی و غیر ه ) و احتمال معالجة آنها در کشور بیطرف بیشتر باشد.
7- کلیة اسیران جنگی از طائفه نسوان که حامله یا تازه زا باشند به اتفاق کودکان شیرخوار و اطفال کوچک آنها.
اشخاص ذیل از بستری شدن درکشور بی طرف مستثنی خواهد بود:
1- کلیة موارد پسیکوز psychose که رسماً تشخیص شده باشد.
2- کلیة بیماریهای عصبی عضوی یا حرکتی که عرفاً لاعلاج اند.
3- کلیة بیماری های واگیردار در دوره واگیری به استثنای سل.
2- ملاحظات عمومی
1- شرایط معینة فوق باید به طورکلی در کمال سعه نظر تفسیر و اجرا شود.
حالات نوروپاتی و پسیکوپاتی Etats nevropathiques et psychopathiques در اثر جنگ یا اسارت ظاهر شود باید مخصوصاً از این سعه نظر برخوردار شوند.
اسیران جنگی که چندین زخم برداشته اند و هیچ یک از آنها جداگانه مجوز اعاده به میهن نیست با توجه به حالت روحی آنها که ناشی از تعدد زخمهاست با همان سعه نظر مورد معاینه قرار خواهند گرفت.
2 - کلیة موارد غیر قابل تردیدی که حق اعاده مستقیم به میهن می دهد(قطع یکی از اعضاء، نابینائی یا کری کامل، سل ریوی مفتوح، بیماری دماغی، نئوپلاسم بدخیم و غیره) هرچه زودتر توسط پزشکان بازداشتگاه و کمیسیون های اطبای نظامی که توسط دولت بازداشت کننده تعیین می شوند معاینه و به کشور خود بازگشت داده خواهند شد.
3- بیماریها یا زخم های مربوط به قبل از جنگ که شدت نیافته باشند و همچنین زخمهای جنگ که مانع عودت بخدمت نظام شده باشد سبب حق بازگشت به میهن نخواهد گردید.
4- مقررات حاضر در کلیة دول متخاصم به یک نحو تفسیر و اجرا خواهد شد . دولت ها و مقامات ذیربط کلیة تسهیلات لازم را برای کمیسیون های پزشکی مختلط در اجرای وظیفه خود فراهم خواهند ساخت.
5- مثال های مذکور در قسمت ( 1)فوق فقط به عنوان مورد نمونه ذکر گردیده است. کسانی که وضعشان کاملاً با این مقررات تطبیق نکند با روح مفاد ماده 110 این قرارداد و با اصول مندرج در این موافقت نامه مورد قضاوت قرار خواهند گرفت.
پیوست شماره 2
آیین نامه کمیسیون های پزشکی مختلط
(رجوع شود به ماده 112)
ماده 1- کمیسیون های پزشکی مختلط مذکور در ماده 112 قرارداد مرکب از سه عضو خواهند بود که دو نفر از آنها متعلق به یک کشور بی طرف بوده و نفر سوم توسط دولت بازداشت کننده معین خواهد شد. ریاست کمیسیون با یکی از اعضای بی طرف خواهد بود.
ماده 2- دو عضو بی طرف بر حسب تقاضای دولت بازداشت کننده توسط کمیتة بین المللی صلیب سرخ با موافقت دولت حامی تعیین خواهند شد. محل اقامت آنها خواه درکشور خودشان خواه در کشور بی طرت دیگر و خواه در کشور بازداشت کننده باشد علی السویه است.
ماده 3- اعضای بی طرف باید توسط دولت های متخاصم مورد پذیرش واقع شوند و دولتهای نامبرده موافقت خود را به کمیتة بین المللی صلیب سرخ و دولت حامی اعلام خواهند داشت. به محض اعلام این موافقت انتصاب اعضای مزبور رسمیت خواهد یافت.
ماده 4- یک عده اعضای علی البدل نیز به تعداد کافی معلوم خواهند شدکه درصورت لزوم جانشین اعضاء اصلی شوند . تعیین آنها با اعضاء اصلی یکجا و یا لامحاله در اسرع وقت صورت خواهد گرفت.
ماده 5- چنانچه کمیتة بین المللی صلیب سرخ به علتی قادر به تعیین اعضا بی طرف نباشد اعضاء مزبور توسط دولت حامی تعیین خواهند شد.
ماده 6- حتی الامکان یکی از دو عضو بی طرف پزشک و دیگری جراح خواهد بود.
ماده 7- اعضاء بی طرف در قبال دولت متخاصم از استقلال کامل برخوردار خواهند بود و دول مزبور باید همه گونه تسهیلا ت را برای اجرای وظیفة آنان فراهم آورند.
ماده 8- کیمته بین المللی صلیب سرخ با موافقت دولت بازداشت کننده در موقع انتصابات مذکور در مواد 2 و 4 این آیین نامه شرایط خدمت اشخاص ذینفع را تبیین خواهد نمود.
ماده 9- همینکه پذیرش اعضاء بی طرف برسد کمیسیونهای پزشکی مختلط هرچه زودتر و در هر حال در ظرف سه ماه از تاریخ پذیرش شروع به کار خواهند کرد.
ماده 10 - کمیسیونهای پزشکی مختلط کلیة اسیران موضوع ماده 113 قرارداد را معاینه و بازگشت آنها را به میهن یا استثناء از بازگشت و یا تعلیق بازگشت آنها را به معاینء ثانوی پیشنهاد خواهندکرد. رأی کمیسیون ها با به اکثریت آراء خواهد بود.
ماده 11- رأی کمیسیون در هر مورد به خضوص در ظرت یکماه از تاریخ معاینة به دولت بازداشت کننده و دولت حامی و کمیتة بین المللی صلیب سرخ ابلاغ خواهد شد. به علاوه کمیسیون پزشکی مختلط رأی متخذه درباره هر اسیری را که معاینه نموده به خود او ابلاغ خواهد نمود
و به کسانی که برای بازگشت به میهن پیشنهاد کرده گواهینامه ای طبق نمونه پیوست تسلیم خواهدکرد.
ماده 12- دولت بازگشت کننده مکلف است آراء کمیسمیون پزشکی مختلط را در ظف سه ماه از تاریخ ابلاغ به موقع اجراء گذارد.
ماده 13- درکشوری که فعالیت یک کمیسیون پزشکی مختلط مورد ضرورت است اگر پزشک بی طرف وجود نداشته باشد و اگر به علتی تعیین پزشکان بی طرف مقیم کشور دیگر میسر نباشد دولت بازداشت کننده با موافقت دولت حامی یک کمسیون پزشکی تشکیل خواهد داد
که همان وظایف کمیسیون پزشکی مختلط را به استثنای مفاد مواد 1 و 2 و 3 و 4 و 6 و 8 این آیین نامه انجام خواهد داد.
ماده 14- کمیسیون های پزشکی مختلط به طور دائم انجام وظیفه خواهند کرد و هر بازداشتگاه در فواصلی که کمتر از شش ماه نباشد سرکشی خواهند کرد.
پیوست شماره 3
آیین نامه اعانات دسته جمعی به اسیران جنگی
(رجوع شود به ماده 73)
ماده 1- معتمد اجازه خواهند داشت امانات محتوی اعانات دسته جمعی راکه ابواب جمع آنها می شود به کلیة اسیرانی که از نظر اداری جزو بازداشتگاه آنها باشند به انضمام کسانی که در بیمارستانها یا در زندانها یا در سایر دارالتادیب ها اقامت دارند تقسیم نمایند.
ماده 2- تقسیم امانات محتوی اعانات دسته جمعی طبق دستور اهداکنندگان و موافق نقشه ای که معتمدین ترتیب خواهند داد صورت خواهدگرفت. لیکن تقسیم کمک های طبی مرجحاً با موافقت سرپزشکان انجام خواهد شد و سرپزشکان می توانند در بیمارستا ن ها و نقاهت خانه ها از دستور اهداء کنندگان تا حدی که حوائج بیماران ایجاب می نمایند تجاوزکنند . در حدودی که بدین طریق تعیین می شود تقسیم هدایا همواره به طرزی عادلانه صورت خواهد گرفت.
ماده 3 - برای رسیدگی کم وکیف کالاهای رسیده و تهیه گزارش مبسوطی درباره آن جهت اهداءکنندگان معتمدین و معاونین آنها اجازه خواهد یافت به محل های ورود امانات که نزدیک به بازداشتگاه باشد بروند.
ماده 4 - به معتمدین تسهیلات لازم داده خواهد شد که رسیدگی و معلوم نمایند آیا تقسیم اعانات دسته جمعی درکلیة تقسیمات و ملحقات بازداشتگاه طبق دستورشان انجام گرفته یا خیر.
ماده 5 - معتمدین اجازه خواهند داشت نمونه ها یا پرسشنامه هایی مربوط به اعانات دسته جمعی (تقسیم، احتیاجات، مقادیر و غیر ه ) برای ارسال به اهداکنندگان پرکنند یا به توسط معتمدین دسته های کار یا توسط سرپزشکان بیمارستا ن ها و نقاهت خانه ها پرکنند. این
نمونه ها یا پرسشنامه ها بدون فوت وقت برای اهداکنندگان ارسال خواهد شد.
ماده 6- محض تأمین تقسیم منظم اعانات دسته جمعی بین اسیران جنگی بازداشتگاه و احیاناً به منظور تأمین احتیاجاتی که با ورود دسته های جدید جنگی پیش خواهد آمد معتمدین می توانند از اعانات دسته جمعی مقداری ذخیره ترتیب دهند و نگاهدارند . برای این منظور انبارهای متناسب در اختیار آنان گذاشته خواهد شد. هر انباری دو قفل خواهد داشت که کلید یکی نزد معتمد و کلید دیگری نزد فرمانده بازداشتگاه خواهد بود.
ماده 7- در صورت وصول ملبوس، هر اسیر جنگی لااقل مالکیت یک دست لباس کامل را حفظ خواهد کرد . چنانچه یک نفر اسیر بیش از یکدست لباس داشته باشد معتمد بازداشتگاه مجاز خواهد بود ازکسانی که سهم بیشتری دارند ملبوس زیادی یا بعضی از قطعات را که تعداد آنها اضافه بر واحد باشد بگیرد و این در صورتی است که چنین اقدامی برای رفع احتیاجات اسیران جنگی محرو متر ضروری باشد.
معهذا زیرپوش و جوراب و کفش اضافی را که مازاد آن منحصر به یک دست یا یک جفت اضافی باشد نمی توان گرفت مگر در صورتی که هیچ وسیلة دیگری برای تهیه این اشیاء جهت اسیر محروم دیگری موجود نباشد.
ماده 8- دول معظمة متعاهد و بالاخص دول بازداشت کننده هر نوع خریدی را به حداکثر امکان و یا به میزان مقررات مربوط به خواربار عمومی در خاک به منظور تقسیم اعانات مشترک به اسیران جنگی اجازه خواهد داد. همچنین انتقال وجوه و اقدامات مالی و فنی و اداری را که برای خریدهای مزبور می شود تسهیل خواهند کرد.
ماده 9- مقررات فوق با حق اسیران جنگی نسبت به دریافت اعانات دسته جمعی قبل از ورود به بازداشتگاه یا در حین انتقال و همچنین با حق نمایندگان دول حامی و نمایندگان کمیته بین المللی صلیب سرخ یا هر دستگاه تعاونی دیگرکه ایصال این اعانات و تقسیم آن ها را بین ذوی الحقوق به هر طریق مقتضی عهد ه دارگردند مانعه الجمع نیست.
پیوست شماره 5
آیین نامه نمونه راجع به حواله های ارسالی توسط اسیران جنگی
به کشور خودشان
(رجوع شود به ماده 63)
1- آگهی مذکور در بند سوم از ماده 63 حاوی اطلاعات ذیل خواهد بود:
الف) شماره نظامی مذکور در ماده 17- درجه - نام و نام خانوادگی اسیر جنگی فرستنده حواله.
ب) نام و نشانی گیرنده حواله در کشور مقصد.
ج)ذکر مبلغی که باید پرداخت شود به پول کشور بازداشت کننده.
2- این آگهی به امضای اسیر جنگی خواهد رسید. چنانچه بی سواد باشد علامتی در این ورقه خواهد گذاشت و علامت مزبور توسط یک نفر شاهد گواهی خواهد شد. معتمد نیز این آگهی را امضاء خواهد کرد.
3- فرمانده بازداشتگاه گواهینامه ای به این آگهی پیوست و گواهی خواهد کرد که موجودی بستانکار حساب اسیر جنگی ذیربط کمتر از مبلغ حواله نیست.
4- این آگهی ها ممکن است به صورت فهرست هم تنظیم شود و هر برگ فهرست های مزبور توسط معتمد گواهی و امضاء و صحت آن توسط فرمانده بازداشتگاه تصدیق خواهد شد.