ماده ۱ ـ در این آییننامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار میروند:
الف ـ قانون: قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالابهای کشور ـ مصوب ۱۳۹۶ ـ.
ب ـ سازمان: سازمان حفاظت محیطزیست.
پ ـ ستاد: ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالابهای کشور.
ت ـ تالاب: تالابهای موضوع جدول شماره (۱) پیوست این آییننامه که تأییدشده به مهر دفتر هیأت دولت است و تمامی صخرههای مرجانی، علفهای دریایی، خورها، پهنههای گلی، سواحل صخرهای، جنگلهای حرا و مصب رودخانههای حوضه خلیجفارس و دریای عمان و مصب رودخانههای حوضه دریای خزر.
ث ـ نیاز آبی محیط زیستی: آب مورد نیاز برای حفظ ویژگیهای تنوع زیستی و تأمین پایداری کارکردها و خدمات زیست بومی هر تالاب.
ج ـ حریم تالاب: حریم موضوع بند (ج) ماده (۱) آییننامه اجرایی تبصره (۲) ماده (۲) قانون اراضی مستحدث و ساحلی موضوع تصویبنامه شماره ۳۲۷۹ /ت ۳۶۲۵۶ ک مورخ ۱۳۸۷/۱/۱۹.
چ ـ حریم بومشناختی تالاب: زیستگاههای بلافصل تالاب که حیاتوحش تالابی بخشی از فعالیت خود را در آن انجام میدهد یا در تعیین اصلیترین خدمات تالاب نقش اساسی دارد.
ح ـ تخریب و آلودگی غیرقابل جبران تالاب: هرگونه فعالیتهای انسانی در بستر و حریم بومشناختی تالاب که منجر به تغییر مشخصات بومشناختی تالاب شود.
خ ـ پیتزار: بخشی از بستر تالاب که مخلوط ناهمگنی از مواد و بقایای گیاهی تجزیهشده را تشکیل میدهد.
د ـ پایداری تالاب: حفظ مستمر ویژگیهای محیطی و تنوع زیستی تالاب و ارائه خدمات و کارکردهای متنوع آن برای جوامع انسانی.
ذ ـ راهبردها و برنامه عمل ملی حفاظت و احیای تالابها: سند راهبردی بالادستی و برنامه عمل جامعی که استفاده از رویکرد زیست بومی را در راستای پایداری تالابها نهادینه نموده و اهداف کلی برای حفاظت و احیای تالابها و اقدامات اولویتدار و شیوه همکاری بین دستگاههای اجرایی ذیربط و ذینفعان را مشخص میسازد.
ماده ۲ ـ بهمنظور ایجاد هماهنگی در دستگاههای اجرایی ذیربط و جلوگیری از خسارات ناشی از توسعه ناهماهنگ و ناپایدار بر تالابها و تضمین کارکرد پایدار تالابها، ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالابهای کشور به ریاست معاون اول رییسجمهور و عضویت رییس سازمان (دبیر)، وزیران نیرو، کشور، جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت، راه و شهرسازی و امورخارجه و رییس سازمان برنامه و بودجه کشور، رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری، استانداران استانهای ذیربط حسب مورد، رییس کمیته ملی کنوانسیون رامسر، مرجع ملی کنوانسیون بینالمللی مبارزه با بیابانزایی، یک نماینده از شبکه سمنهای تالابی و دو نفر صاحبنظر با معرفی سازمان و تصویب ستاد تشکیل میشود.
ماده ۳ ـ وظایف ستاد به شرح زیر است:
الف ـ هماهنگی بین دستگاههای ذیربط و سایر ذینفعان با هدف جلوگیری از تخریب و آلودگی تالابها و بهبود وضعیت تالابهای آسیبدیده.
ب ـ نظارت بر تأمین نیاز آب محیط زیستی تالابها.
پ ـ تأیید نقشه راه و راهبردها و برنامه عمل ملی حفاظت و احیای تالابها که توسط سازمان و با هدف حفظ و احیای تالابهای کشور تهیه میشود.
ت ـ پیشنهاد اصلاح و تکمیل الزامات قانونی جهت عملیاتی شدن سند راهبردها و برنامه عمل ملی حفاظت و احیای تالابها به مراجع ذیربط.
ث ـ ارزیابی عملکرد دستگاهها در جهت اقدامات پیشبینیشده در سند راهبردها و برنامه عمل ملی حفاظت و احیای تالابها.
ج ـ تعیین الزامات مدیریت زیست بومی تالاب جهت رعایت در تهیه طرحهای جامع، تفصیلی و هادی و نیز ساختوسازهای مجاز در چهارچوب طرحهای مذکور در بستر و حریم تالابها.
چ ـ تصویب دستورالعمل تعیین حریم بومشناختی تالابها.
ح ـ تصویب دستورالعمل نحوه تشکیل و اداره جلسات ستاد.
تبصره ـ دستورالعمل تعیین حریم بومشناختی تالابها با توجه به شرایط اختصاصی هر تالاب پس از ابلاغ این آییننامه، توسط سازمان تهیه و پس از تصویب ستاد، ابلاغ میگردد. تا زمان تصویب دستورالعمل یادشده، حریم موضوع ماده (۲) آییننامه اجرایی تبصره (۲) ماده (۲) قانون اراضی مستحدث و ساحلی موضوع تصویبنامه شماره ۳۲۷۹ /ت ۳۶۲۵۶ ک مورخ ۱۳۸۷/۱/۱۹ ملاک عمل خواهد بود. تعیین بستر و حریم صخرههای مرجانی و علفهای دریایی برعهده سازمان است.
ماده ۴ ـ وزارت نیرو به منظور تأمین نیاز آبی محیط زیستی تالابها که توسط ستاد اعلام میشود، میزان سهم تالاب از ظرفیت آبی حوضه آبریز را با کمیت و کیفیت مناسب و متناسب با شرایط اقلیمی مختلف، با توزیع زمانی معین و در اولویت دوم پس از تأمین آب شرب تخصیص میدهد که با همکاری دستگاههای ذیربط و نظارت سازمان تأمین میشود.
ماده ۵ ـ هرگونه بهرهبرداری و اقدامی که به تشخیص سازمان منجر به تخریب و آلودگی غیرقابل جبران تالابها شود، ممنوع است و سازمان موظف است ضمن اخطار کتبی اصلاح یا توقف فعالیت در مهلت مشخص که برابر دستورالعمل ابلاغی سازمان تعیین میشود، نسبت به اعمال ماده (۴) قانون در پایان مهلت مذکور با رعایت مفاد این آییننامه اقدام کند.
تبصره ۱ ـ صدور پروانه اکتشاف و بهرهبرداری معدنی جدید در تالاب و حریم تالاب مستلزم مجوز سازمان است. برداشت نمک خشک از بخشهای خشکشده بستر و حریم دریاچهها و تالابهای شور و برداشت شورابه در تالاب و حریم بومشناختی آن به روشهای مداربسته که در فرایند استخراج و تولید، تلفات آب نداشته باشد، با رعایت قوانین و الزامات محیطزیستی و اخذ پروانه از سازمان و همچنین مجوزهای صادرشده قبل از ابلاغ این تصویبنامه، از حکم این تبصره مستثنا هستند.
تبصره ۲ ـ تجدید ممیزی و صدور پروانه جدید چرای دام در تالاب و حریم بومشناختی آن منوط به تأیید سازمان است.
تبصره ۳ ـ دستگاههای اجرایی در انجام فعالیتها و اقدامات قانونی خود مکلف به رعایت مفاد قانون و این آییننامه هستند.
ماده ۶ ـ نحوه محاسبه خسارات ناشی از تخریب و آلودگی غیرقابل جبران تالابها موضوع ماده (۴) قانون به شرح زیر است:
الف ـ خسارت آلودگی ماهانه ناشی از تخلیه فاضلاب در تالاب و آبهای پذیرنده از حاصلضرب عوامل زیر برای آلایندهترین عامل:
۱ ـ حجم کل خروجی فاضلاب واحد آلاینده در ماه بر اساس نمونه مرکب برحسب مترمکعب
۲ ـ میزان آلودگی که برابر است با غلظت هریک از آلایندههای اندازهگیریشده منهای حد مجاز تقسیم بر حد مجاز مذکور هر آلاینده (مطابق جدول شماره (۲) پیوست که تأیید شده به مهر دفتر هیأت دولت است.)
۳ ـ ضریب ریالی (مطابق جدول شماره (۲) پیوست)
۴ ـ درجه حساسیت (مطابق جدول شماره (۳) پیوست که تأییدشده به مهر دفتر هیأت دولت است.)
ب ـ میزان خسارت آلودگی ناشی از دفع غیرصحیح مواد زاید جامد یا مایع از حاصلضرب عوامل زیر:
۱ ـ وزن مواد زاید آلاینده برحسب کیلوگرم
۲ ـ ضریب ریالی (مطابق جدول شماره (۴) پیوست که تأیید شده به مهر دفتر هیأت دولت است.)
۳ ـ ضریب حساسیت تالاب (مطابق جدول شماره (۳) پیوست)
پ ـ میزان خسارت تخریب حاصل از خاکبرداری و خاکریزی، برداشت غیرمجاز آب یا ممانعت از ورود آب به تالاب، زهکشی، چرای غیرمجاز و برداشت غیرمجاز علوفه، برداشت پیت، واردکردن گونههای غیربومی مضر گیاهی و جانوری، اقدامات منجر به مرگومیر حیاتوحش و آبزیان و از بین رفتن رستنیها، ایجاد حریق، از حاصلضرب هر یک از عوامل تعیینشده در جدول شماره (۵) پیوست که تأییدشده به مهر دفتر هیأت دولت است (فهرست اقدامات منجر به تخریب غیرقابل جبران تالابها و ضریب ریالی متناسب آنها) و ضریب حساسیت تالاب (مطابق جدول شماره (۳) پیوست) تعیین میشود.
تبصره ۱ ـ تمامی خسارات در رابطه با غلظت آلایندههای ناشی از تخلیه فاضلاب در حوضه آبریز تالاب محاسبه میشود. در رابطه با تخلیه پسماند، بستر و حریم بومشناختی تالاب ملاک محاسبه میزان خسارت خواهد بود.
تبصره ۲ ـ در صورت اصلاح استانداردهای آلودگی منابع آب (موضوع جدول شماره (۲) پیوست)، استانداردهای مصوب جدید ملاک محاسبه خسارات خواهد بود.
تبصره ۳ ـ ضریب ریالی موضوع جداول شماره (۲)، (۴) و (۵) پیوست، هر دو سال بر اساس نرخ رسمی تورم اعلامی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و بررسیهای کارشناسی از سوی سازمان تعدیل و اعلام میشود.